Di căn có thể phát triển trong cơ thể thậm chí sau nhiều năm điều trị ung thư thành công. Di căn bắt nguồn từ các tế bào ung thư di chuyển qua khối u ban đầu đến những cơ quan khác và có thể nằm ở đó không hoạt động trong một thời gian. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy cách các "tế bào ngủ" này giữ im lặng và cách chúng thức dậy và hình thành di căn gây tử vong. Họ đã báo cáo phát hiện của mình trên tạp chí Nature.

Khối u có thể để lại di chứng đáng ngại trong cơ thể: các tế bào ung thư có thể di chuyển từ khối u đến các mô khác trong cơ thể, nơi chúng tồn tại sau khi điều trị được gọi là ngủ đông. Hiện nay, y học ung thư dựa vào việc theo dõi bệnh nhân ung thư sau khi điều trị ban đầu để phát hiện sự thức tỉnh của các tế bào này hình thành di căn. Một trong những câu hỏi lớn nhất trong nghiên cứu ung thư là điều gì gây ra sự chuyển đổi này.

Giáo sư Mohamed Bentires-Alj, trưởng nhóm tại Khoa Y sinh tại Đại học Basel và Bệnh viện Đại học Basel cho biết: “Giai đoạn không hoạt động này mang lại một cơ hội điều trị quan trọng trong đó số lượng tế bào ung thư và tính không đồng nhất của chúng vẫn có thể kiểm soát được. Do đó, hiểu được cơ chế tế bào và phân tử cơ bản làm cho khối u ngủ yên là rất quan trọng để ngăn ngừa sự tái phát của ung thư”.

Tiến sĩ Anna Correia đã sử dụng mô hình chuột và mẫu mô người, xác định cách các tế bào ung thư, di chuyển từ khối u tuyến vú đến gan, vẫn không hoạt động hoặc thức dậy để hình thành di căn. Hai loại tế bào đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi này. Loại thứ nhất là tế bào giết tự nhiên, đây là tế bào miễn dịch theo truyền thống tiêu diệt những tế bào bất thường hoặc bị nhiễm trùng, nhưng cũng có thể làm chậm sự tăng sinh của chúng. Theo các nhà nghiên cứu, đây là những gì họ làm để kiểm soát các tế bào ung thư không hoạt động. Tế bào tiêu diệt tự nhiên tiết ra một chất truyền tin được gọi là interferon gamma, giữ cho các tế bào ung thư ở trạng thái ngủ đông.

Loại thứ hai là tế bào hình sao gan, ảnh hưởng đến các tế bào tiêu diệt tự nhiên. Khi tế bào hình sao gan được kích hoạt, chúng sẽ ức chế các tế bào miễn dịch, từ đó cho phép tế bào ung thư thức tỉnh sau chế độ ngủ đông. Tiến sĩ Anna Correia giải thích: Có thể có nhiều lý do khác nhau khiến các tế bào hình sao gan được kích hoạt; ví dụ, cơ thể bị viêm mãn tính hoặc nhiễm trùng dai dẳng. Cần nghiên cứu sâu hơn để tìm ra nguyên nhân chính xác.

Các kết quả được công bố chỉ ra một số phương pháp có thể ngăn ngừa di căn như sau: liệu pháp miễn dịch dựa trên interleukin-15, làm tăng số lượng tế bào tiêu diệt tự nhiên trong mô; liệu pháp interferon gamma, duy trì trạng thái không hoạt động của tế bào ung thư; và các chất ức chế cơ chế mà tế bào sao gan làm tê liệt tế bào tiêu diệt tự nhiên. Cần sớm đưa ra thử nghiệm lâm sàng đối với những liệu pháp này.

Bentires-Alj cho biết: “Những phát hiện của chúng tôi làm dấy lên hy vọng về các liệu pháp miễn dịch tập trung vào các tế bào tiêu diệt tự nhiên như một chiến lược phòng ngừa cho những bệnh nhân có tế bào ung thư không hoạt động có nguy cơ phát triển di căn”. Giai đoạn tiếp theo trên con đường dài hướng tới phương pháp điều trị đã được vạch ra sẽ là chứng minh rằng việc kích thích các tế bào tiêu diệt tự nhiên ngăn chặn sự di căn ở bệnh nhân.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2021-06-cancer-metastases.html, 2/6/2021