Một nghiên cứu đa quốc gia cho rằng có thể cải thiện thị lực hiệu quả, kéo dài tới 5 năm sau khi sử dụng liệu pháp gen lenadogene nolparvovec cho những bệnh nhân mắc bệnh thị thần kinh di truyền Leber (LHON) do đột biến gen MT-ND4 gây ra. Bệnh thị thần kinh di truyền Leber là bệnh lý di truyền do đột biến gây rối loạn chức năng ty thể có thể dẫn đến mù lòa.

LHON chủ yếu do đột biến gen MT-ND4 trong ADN ty thể, gây ra tình trạng mất thị lực cấp tính và nghiêm trọng ở cả hai bên mắt, chủ yếu ảnh hưởng đến các tế bào hạch võng mạc. Các tế bào hạch võng mạc là các tế bào thần kinh có nhiệm vụ truyền thông tin thị giác từ võng mạc đến não.

Lenadogene nolparvovec là một liệu pháp gen dựa trên virus adeno liên kết (AAV), được phát triển để giải quyết bệnh LHON và đã được đánh giá trong bốn nghiên cứu lâm sàng trước đó, đã được chứng minh và cho thấy những cải thiện ban đầu đối với tình trạng này.

Nghiên cứu “Single-Eye Gene Therapy for Leber Hereditary Optic Neuropathy”, (Liệu pháp gen đơn mắt cho bệnh thị thần kinh di truyền Leber), được công bố trên tạp chí JAMA Ophthalmology, mới đây, đã mô tả chi tiết các phát hiện của RESTORE, một nghiên cứu theo dõi dài hạn hai thử nghiệm Giai đoạn III trước đó là RESCUE và REVERSE, đánh giá hiệu quả của lenadogene nolparvovec trong điều trị mất thị lực ở bệnh LHON.

Những người tham gia thử nghiệm lâm sàng RESCUE và REVERSE đã được tiêm một mũi nội nhãn duy nhất vào một mắt, mắt còn lại được tiêm một mũi giả. Các thử nghiệm trước đó bao gồm những bệnh nhân mắc LHON liên quan đến đột biến MT-ND4 bị mất thị lực trong vòng sáu tháng (RESCUE) hoặc từ sáu đến 12 tháng (REVERSE) trước khi điều trị.

Sau hai năm thực hiện thử nghiệm ban đầu này, bệnh nhân được đăng ký tham gia vào nghiên cứu RESTORE trong ba năm để theo dõi bổ sung. Trong số 76 bệnh nhân được điều trị trong các thử nghiệm ban đầu, 72 người đã hoàn thành các nghiên cứu và 62 người đã được đăng ký tham gia vào RESTORE, trong số đó có 55 người hoàn thành quá trình theo dõi kéo dài 05 năm.

Trạng thái thị lực đã được điều chỉnh tốt nhất (BCVA) được đo bằng logMAR và bản đánh giá QoL sử dụng Bản câu hỏi điều tra về chức năng thị giác của Viện Mắt Quốc gia-25. Đánh giá an toàn bao gồm việc theo dõi các tác dụng phụ toàn thân và ở mắt.

Sau 5 năm điều trị, những người tham gia nghiên cứu cho biết BCVA của họ có sự cải thiện tốt, kéo dài ở cả hai bên mắt. Khi bắt đầu nghiên cứu, BCVA trung bình đối với mắt được điều trị là 1,5 logMAR (20/600 Snellen), cải thiện lên 1,4 logMAR (20/500) sau hai năm và duy trì ổn định cho đến năm thứ năm.

Sự phục hồi có liên quan về mặt lâm sàng đã được quan sát thấy ở 66,1% người tham gia (41 trong số 62). Chất lượng cuộc sống được cải thiện bao gồm cả sức khỏe tâm thần

Điều thú vị là không có sự khác biệt đáng kể nào được quan sát thấy giữa mắt được điều trị và mắt được điều trị bằng giả dược. Có khoảng 38,7% gặp phải các tác dụng phụ nhẹ ở mắt, bao gồm đục thủy tinh thể, viêm nội nhãn và tăng nhãn áp. Viêm nội nhãn xảy ra ở 16,7% mắt được điều trị trong khoảng thời gian từ năm thứ hai, giảm so với 79,0% trong hai năm đầu tiên.

Liệu pháp gen Lenadogene nolparvovec mang lại sự cải thiện thị lực song phương bền vững và chứng minh được tính an toàn lâu dài ở những bệnh nhân mắc LHON liên quan đến MT-ND4.

Kết quả cho thấy những lợi ích điều trị lâu dài, khiến phương pháp này trở thành một biện pháp can thiệp đầy hứa hẹn cho các tình trạng bệnh có ít các phương pháp điều trị. Các nghiên cứu trong tương lai cũng nên khám phá sâu hơn tác động của liệu pháp đối với nhóm dân số trẻ hơn.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2024, 3/1/2025