Giảm lưu lượng máu và suy giảm liên kết mạch máu thần kinh là những đặc điểm chính của bệnh tăng nhãn áp, nguyên nhân chính gây mù lòa ảnh hưởng đến 80 triệu người trên toàn thế giới vào năm 2020. Các cơ chế cơ bản của những bất thường này hiện đã được tiết lộ, nhờ vào nghiên cứu mới của nhóm tác giả đến từ Đại học Montréal-Canada, được dẫn đầu bởi Giáo sư khoa học thần kinh và nhãn khoa Adriana DiPolo. Nghiên cứu đã được công bố trên Kỷ yếu Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ (PNAS).

Phát hiện của hai nghiên cứu sinh Luis Alarcon-Martinez và Yukihiro Shiga, tại phòng thí nghiệm của Giáo sư DiPolo và là đồng tác giả đầu tiên của nghiên cứu, cho thấy rằng ống nano kết nối các pericytes bị hỏng trong bệnh tăng nhãn áp dẫn đến thâm hụt mạch thần kinh. Pericytes: Mao mạch là mạch máu nhỏ nhất, có một lớp tế bào biểu mô và có cấu trúc phân cực với một màng đáy, sát bên các tế bào giống cơ trơn (smooth-muscle-like cell) hay còn gọi là pericytes.

Pericytes là những tế bào có khả năng kiểm soát lượng máu đi qua mao mạch đơn giản bằng cách ép và giải phóng nó. Chúng được bao bọc xung quanh những mao mạch, mạch máu mỏng nhất trong tất cả các cơ quan của cơ thể. Ở động vật sống, cũng như ở người, võng mạc sử dụng oxy và chất dinh dưỡng có trong máu để hoạt động bình thường. Sự trao đổi quan trọng này diễn ra thông qua mao mạch.

Giáo sư DiPolo cho biết: “Trong nghiên cứu, họ sử dụng hình ảnh trực tiếp của võng mạc chuột và nhận thấy đường kính mao mạch và lượng máu cung cấp tại các vị trí pericyte giảm đáng kể ở mắt có nhãn áp cao, yếu tố nguy cơ chính để phát triển bệnh tăng nhãn áp”. Rối loạn chức năng pericyte làm suy giảm nguồn cung cấp máu, gây ra cái chết của các tế bào hạch võng mạc, những tế bào thần kinh kết nối võng mạc với não, cuối cùng dẫn đến mất thị lực. Canxi xâm nhập vào pericytes điều chỉnh khả năng co lại các mao mạch và kiểm soát lưu lượng máu. Ở bệnh tăng nhãn áp, dòng chảy canxi pericyte quá mức, gây giảm cung cấp máu.

Đồng tác giả nghiên cứu Yukihiro Shiga cho biết: “Chúng tôi đã chỉ ra rằng một khi sự cân bằng canxi được khôi phục trong pericytes, các chức năng mạch máu và tế bào thần kinh có thể được phục hồi trong bệnh tăng nhãn áp. Cách này cũng ngăn chặn sự chết của tế bào hạch võng mạc, do đó là một bằng chứng tiền lâm sàng quan trọng”.

Các nhà nghiên cứu cho biết, nghiên cứu này mở đường cho sự phát triển của các phương pháp điều trị nhắm mục tiêu có chọn lọc đến pericytes và cân bằng canxi để phục hồi sức khỏe mạch thần kinh trong bệnh tăng nhãn áp và các rối loạn thoái hóa thần kinh tiềm ẩn khác với các thành phần mạch máu như bệnh Alzheimer.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2022-02-glaucoma-nanotunnel.html, 7/2/2022