Sau một năm kể từ ca cấy ghép toàn bộ mắt đầu tiên trên thế giới, bệnh nhân Aaron James, một cựu chiến binh 46 tuổi đến từ Arkansas (Mỹ), đã có những tiến triển đáng khích lệ. Mặc dù thị lực chưa được phục hồi hoàn toàn, võng mạc của James đã bắt đầu phản ứng với ánh sáng, mở ra hy vọng cho quá trình điều trị tiếp theo.

Bệnh nhân Aaron James

Aaron James từng gặp một tai nạn nghiêm trọng vào năm 2021 khi đang làm thợ điện cao thế, khiến anh mất cánh tay trái, mắt trái, cùng với các bộ phận trên khuôn mặt như cằm và mũi. Tai nạn này khiến anh không thể ăn thức ăn rắn, nếm, ngửi hoặc nói chuyện bình thường trong suốt hai năm.

Vào tháng 5/2023, James đã trải qua ca phẫu thuật kéo dài 21 tiếng tại Trung tâm Y tế Langone Health thuộc Đại học New York (NYU). Ca phẫu thuật này không chỉ ghép toàn bộ nhãn cầu mà còn một phần khuôn mặt của James, nhờ vào một bệnh nhân chết não hiến tặng.

Sau ca phẫu thuật, các mô mắt cấy ghép đã hoạt động bình thường, không bị đào thải và lưu thông máu tốt ở vùng võng mạc. Dù vậy, các chuyên gia vẫn chưa chắc chắn liệu dây thần kinh thị giác của James có thể khôi phục hoàn toàn hay không.

Đây là một bước đột phá quan trọng trong lĩnh vực y học và phẫu thuật cấy ghép, mở ra triển vọng mới cho những bệnh nhân tương tự trong tương lai.

Cấy ghép toàn bộ mắt mở ra những tiềm năng đáng kể trong việc phục hồi thị lực cho những người bị mất khả năng nhìn nghiêm trọng. Thành công từ ca phẫu thuật đầu tiên cho thấy khả năng tái tạo lại nhãn cầu và các mô liên quan, mở ra hy vọng giúp những bệnh nhân không còn giải pháp điều trị nào khác. Kỹ thuật này cũng đánh dấu bước tiến vượt bậc trong công nghệ y học hiện đại, khi các phương pháp vi phẫu và quản lý miễn dịch được kết hợp để hỗ trợ cấy ghép thành công. Hơn nữa, việc tái tạo các mô mắt không chỉ phục hồi thị lực mà còn cải thiện ngoại hình, nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân thông qua việc giúp họ tái hòa nhập xã hội một cách tự tin.

Tuy nhiên, cấy ghép toàn bộ mắt vẫn đối mặt với nhiều hạn chế lớn. Một trong những thách thức chính là việc tái kết nối các dây thần kinh thị giác, điều mà hiện nay y học vẫn chưa hoàn toàn giải quyết được. Dù mắt có thể được tái tạo nhưng phục hồi toàn bộ chức năng thị giác vẫn là một bài toán khó. Bên cạnh đó, nguồn hiến tặng phù hợp cho loại phẫu thuật này rất khan hiếm, khi mắt là một bộ phận phức tạp với nhiều yêu cầu về tương thích miễn dịch. Ngoài ra, chi phí cho các phẫu thuật này rất cao, đòi hỏi công nghệ và nhân lực chuyên sâu, điều này khiến việc tiếp cận phương pháp này chỉ giới hạn ở một số ít người bệnh tại các trung tâm y tế tiên tiến.

Phẫu thuật cấy ghép toàn bộ mắt cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nguy cơ đào thải miễn dịch luôn hiện hữu, khi hệ miễn dịch của bệnh nhân có thể không chấp nhận mô ghép, gây ra những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Dù đã có sự tiến bộ trong kiểm soát miễn dịch, nhưng vẫn chưa có đảm bảo tuyệt đối về việc khôi phục hoàn toàn thị lực sau phẫu thuật. Cuối cùng, các biến chứng từ phẫu thuật kéo dài, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc tổn thương thần kinh, cũng là những rủi ro đáng kể mà bệnh nhân phải đối mặt. Nhìn chung, cấy ghép toàn bộ mắt, dù có tiềm năng to lớn, vẫn cần phải vượt qua nhiều thách thức trước khi trở thành một phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả.

P.A.T (NASATI), theo https://www.nature.com/, 9/202