Các nhà nghiên cứu Nhật Bản đã phát triển chiến lược tiêm chủng ở chuột nhằm thúc đẩy sản sinh các kháng thể, có thể vô hiệu hóa không chỉ SARS-CoV-2 mà rất nhiều loại vi rút corona khác. Nếu được chuyển sang áp dụng thành công cho người, phương pháp này sẽ dẫn đến sự phát triển của một loại vắc xin thế hệ mới, có khả năng ngăn chặn đại dịch vi rút corona trong tương lai. Nghiên cứu đã được công bố vào ngày 8/10/2021 trên tạp chí Experimental Medicine.

Vi rút SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19, xâm nhập vào tế bào của người thông qua sử dụng protein cầu gai của nó để liên kết với thụ thể trên bề mặt tế bào được gọi là ACE2. Khu vực liên kết thụ thể của protein đột biến bao gồm hai phần: vùng “lõi” ở tất cả các vi rút corona, đều rất giống nhau và vùng “đầu” chuyên biệt hơn làm trung gian liên kết với ACE2.

Các kháng thể nhận biết vùng đầu của khu vực liên kết thụ thể tăng đột biến, có thể ngăn chặn sự xâm nhập của SARS-CoV-2 vào tế bào, nhưng ít bảo vệ chống lại các vi rút corona khác, như vi rút SARS-CoV-1 gây ra đợt bùng phát hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng vào năm 2002. Ngược lại, các kháng thể nhận ra vùng lõi của khu vực liên kết thụ thể tăng đột biến, có khả năng ngăn chặn sự xâm nhập của các vi rút corona khác nhau vào tế bào người. Tuy nhiên, việc tiếp xúc với protein cầu gai của vi rút có xu hướng khiến cơ thể tạo ra nhiều kháng thể chống lại vùng đầu nhưng rất ít, nếu có, các kháng thể nhận ra vùng lõi.

“Điều này cho thấy, mặc dù có thể tạo ra các kháng thể vô hiệu hóa trên diện rộng, nhưng tình trạng nhiễm SARS-CoV-2 và các vắc xin hiện tại không có khả năng bảo vệ chống lại sự xuất hiện của các loại vi rút mới liên quan đến SARS”, GS. Tomohiro Kurosaki tại Trung tâm Nghiên cứu Biên giới Miễn dịch WPI thuộc Đại học Osaka Nhật Bản nói. “Do dịch bệnh vi rút corona trước đây như SARS-CoV-1 và MERS-CoV đã xảy ra, xuất phát từ việc vi rút corona lây truyền từ động vật vượt qua hàng rào loài, nên khả năng xuất hiện của các loại vi rút tương tự trong tương lai gây đe dọa lớn đến sức khỏe cộng đồng toàn cầu, ngay cả khi có các loại vắc xin hiệu quả để chống lại các loại vi rút hiện nay”.

Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm một chiến lược tiêm chủng mới, cho phép hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể trung hòa trên diện rộng. Các nhà nghiên cứu đã biến đổi gen khu vực liên kết thụ thể của protein đột biến SARS-CoV-2, bao phủ vùng đầu của protein bằng các phân tử đường bổ sung. Các phân tử đường này có thể che chắn vùng đầu khỏi hệ miễn dịch và thúc đẩy sản sinh kháng thể chống lại vùng lõi không được che chắn của vùng liên kết thụ thể.

Những con chuột được miễn dịch với các protein được biến đổi di truyền này, tạo ra tỷ lệ kháng thể nhận biết vùng lõi của khu vực liên kết thụ thể protein đột biến cao hơn nhiều. Các kháng thể đó có thể vô hiệu hóa sự xâm nhập tế bào của không chỉ SARS-CoV-2 mà còn SARS-CoV-1 và ba vi rút corona giống SARS từ dơi và tê tê.

Kurosaki cho biết sẽ cần nghiên cứu chuyên sâu mới chuyển sang áp dụng chiến lược này trên người, nhưng “dữ liệu của chúng tôi cho thấy các phiên bản được thiết kế của khu vực liên kết thụ thể tăng đột biến có thể là một thành phần hữu ích cho việc phát triển các vắc xin thế hệ tiếp mới, có khả năng bảo vệ rộng hơn để ngăn chặn đại dịch vi rút corona trong tương lai”.

N.P.D (NASATI), theo https://scitechdaily.com/new-vaccination-strategy-developed-that-could-prevent-future-coronavirus-outbreaks/, 8/10/2021