Hãy tưởng tượng bạn có thể chỉnh sửa thị lực trong vòng chưa đầy một phút, không cần laser, dao mổ hay cảm giác đau đớn. Gần đây, các nhà khoa học đã phát triển một kỹ thuật mới, không xâm lấn, giúp định hình lại giác mạc chỉ bằng một dòng điện nhẹ và sự thay đổi độ pH tạm thời. Trong những thử nghiệm ban đầu, phương pháp này đã đảo ngược chứng cận thị mà không cần phẫu thuật truyền thống, và có thể là bước tiến đột phá nhất trong công nghệ chỉnh sửa thị lực kể từ sau phương pháp LASIK.

 

Phương pháp mới nổi này có thể tái tạo giác mạc bằng điện thế nhẹ, được gọi là tái tạo điện cơ học (EMR), đã được các nhà nghiên cứu từ Đại học Occidental và Đại học California, Irvine, trình bày chi tiết tại hội nghị mùa thu năm 2025 của Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ vào tuần này.

Giác mạc là bề mặt trong suốt, có hình vòm ở phía trước mắt, hoạt động như một "cửa sổ" trong suốt giúp tập trung ánh sáng đi vào. Nó được tạo thành từ các sợi collagen xếp chặt chẽ và được thiết kế để vừa chắc chắn vừa trơn tru. Khi ánh sáng đi vào mắt, giác mạc là thấu kính đầu tiên nó chạm tới, và đây là nơi xảy ra hầu hết sự bẻ cong ánh sáng (khúc xạ) để tập trung ánh sáng vào võng mạc ở phía sau mắt. Tuy nhiên, nếu giác mạc có độ cong bất thường, nó sẽ dẫn đến các tật khúc xạ như cận thị (myopia) và viễn thị (hyperopia).

Với những người không dùng kính đeo, lựa chọn chính là phẫu thuật LASIK (Laser-Assisted In Situ Keratomileusis), sử dụng laser để định hình lại giác mạc bằng cách loại bỏ một lượng mô cực nhỏ bên dưới một vạt mỏng, giúp ánh sáng tập trung chính xác vào võng mạc. Mặc dù LASIK có tỷ lệ thành công cao đối với những người phù hợp (khoảng 95% bệnh nhân có thể bỏ kính chỉ sau vài ngày hồi phục), nhưng nó đắt đỏ và có tính xâm lấn, đồng thời việc cắt vào giác mạc sẽ làm thay đổi tính toàn vẹn cấu trúc của mắt.

“LASIK chỉ là một cách làm tinh vi hơn của phẫu thuật truyền thống. Nó vẫn là một dạng cắt gọt mô, chỉ là cắt gọt bằng laser mà thôi”, nhà nghiên cứu chính kiêm diễn giả Michael Hill, giáo sư hóa học tại Đại học Occidental, cho biết

Thay vì loại bỏ mô, nhóm nghiên cứu của Hill đề xuất một cách tiếp cận khác: sử dụng chính thành phần của giác mạc để định hình lại nó. Giác mạc, với cấu tạo chính là collagen, giữ được hình dạng nhờ sự sắp xếp của các phân tử và protein tích điện. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng khi truyền một dòng điện nhẹ qua một điện cực được thiết kế giống "kính áp tròng" bằng bạch kim, họ có thể tạm thời thay đổi độ pH của mô. Việc tăng độ axit giúp mô giác mạc trở nên mềm dẻo, đủ để định hình lại như khi bạn đặt một vật vào khuôn. Trong trường hợp này, chiếc khuôn chính là thấu kính bạch kim.

Sau đó, khi dòng điện ngừng và độ pH trở lại bình thường, giác mạc sẽ cứng lại và giữ nguyên hình dạng đã được "đúc khuôn". Toàn bộ quá trình chỉ mất khoảng một phút, không yêu cầu cắt hay loại bỏ mô, và cho đến nay, chưa cho thấy bất kỳ tổn thương cấu trúc hay tế bào chết nào trong các mẫu thử nghiệm. Các nhà nghiên cứu tin rằng EMR có thể thay thế phẫu thuật LASIK.

Brian Wong, giáo sư và bác sĩ phẫu thuật tại Đại học California, Irvine, cho biết: “Toàn bộ hiệu ứng này được khám phá một cách tình cờ. Tôi đang nghiên cứu các mô sống như những vật liệu có thể đúc được và nhờ đó đã khám phá ra toàn bộ quá trình biến đổi hóa học này”.

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã thử nghiệm quy trình EMR trên 12 nhãn cầu thỏ riêng biệt, định hình lại 10 trong số đó để mô phỏng hiệu ứng điều chỉnh cần thiết cho chứng cận thị (myopia). Sau một thời gian ngắn tiếp xúc với dòng điện, mỗi giác mạc đều thay đổi theo hình dạng được tích hợp sẵn trong điện cực "thấu kính", và các phép đo sơ bộ cho thấy giác mạc đã được điều chỉnh thành công, không cần vết mổ, laser hay tổn thương nào cho mắt.

Mặc dù EMR vẫn đang trong giai đoạn phát triển ban đầu và mới chỉ được thử nghiệm giới hạn trên các nhãn cầu đã tách rời chứ không phải trên cơ thể sống, Wong cho biết bước tiếp theo là "một chặng đường dài với các nghiên cứu chi tiết và chính xác trên động vật". Nhóm nghiên cứu cũng sẽ xác định những loại điều chỉnh giác mạc nào có thể thực hiện được bằng EMR.

Nếu nhóm nghiên cứu đạt được điều đó, kỹ thuật này sẽ có thể áp dụng rộng rãi, rẻ hơn rất nhiều và thậm chí có thể đảo ngược được.

P.T.T (NASTIS), theo https://newatlas.com/, 2025