Giảm cân không chủ ý ở những người mắc hội chứng Down có thể dự đoán sự khởi phát của bệnh Alzheimer từ lâu trước khi các triệu chứng nhận thức điển hình như mất trí nhớ và sa sút trí tuệ xuất hiện.

Có đến 90% người mắc hội chứng Down có các triệu chứng của bệnh Alzheimer khi họ 65 tuổi, nhưng những thay đổi về não liên quan đến căn bệnh này xuất hiện trước đó hàng chục năm. Một nghiên cứu của Đại học Wisconsin-Madison-Hoa Kỳ được công bố trên Tạp chí Bệnh Alzheimer cho thấy việc giảm cân không chủ ý bắt đầu từ giữa đến cuối độ tuổi 30 trùng khớp với các đặc điểm nổi bật của bệnh Alzheimer giai đoạn đầu ở những người mắc hội chứng Down. Các phát hiện chỉ ra rằng giảm cân có thể là một yếu tố dự báo hữu ích của bệnh trước khi xuất hiện các vấn đề về nhận thức thường kích hoạt chẩn đoán.

Tác giả đầu tiên của nghiên cứu, nghiên cứu sinh Victoria Fleming cho biết: “Có thể theo dõi quá trình giảm cân như một cách để chẩn đoán sớm bệnh Alzheimer. Việc đo lường sự thay đổi cân nặng rất thuận tiện và chi phí thấp để theo dõi, trái ngược với việc sàng lọc bệnh lý sớm thông qua xét nghiệm máu, chụp cắt lớp vi tính hoặc xét nghiệm dịch não tủy”.

Tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer cao ở những người mắc hội chứng Down bắt nguồn từ sự nhân đôi đặc trưng của bệnh Down ở nhiễm sắc thể số 21. Nhiễm sắc thể này mang một trong những gen chịu trách nhiệm điều chỉnh việc sản xuất amyloid beta, một chuỗi axit amin ngắn có thể tích tụ trong não và cản trở hoạt động của não bộ. chức năng não, dẫn đến suy giảm nhận thức được thấy trong bệnh Alzheimer.

Đối với những người không mắc hội chứng Down, thừa cân hoặc béo phì ở tuổi trung niên làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Mối quan tâm ban đầu của nghiên cứu sinh Victoria Fleming là xem xét mối liên hệ này ở những người mắc hội chứng Down.

Tác giả nghiên cứu, nhà khoa học Sigan Hartley cho biết: "Chúng tôi thực sự tò mò, bởi vì khi xem xét dữ liệu và thời gian cân nặng thay đổi, việc giảm cân không chủ ý có liên quan đến bệnh lý sớm của bệnh Alzheimer trong não”.

Nghiên cứu đã xem xét dữ liệu từ 261 người trưởng thành mắc hội chứng Down, tuổi từ 25-65, được kiểm tra cân nặng ngay từ đầu và cân lại khoảng 18 tháng sau đó. Tại cả hai thời điểm, họ cũng đã hoàn thành một loạt các bài kiểm tra nhận thức và trải qua quá trình quét não để đo mức amyloid beta và tau, các protein liên quan đến bệnh Alzheimer.

Những người mắc hội chứng Down trong nghiên cứu bắt đầu giảm cân không chủ ý vào giữa độ tuổi 30, cùng lúc với sự tích tụ amyloid đang hình thành. Hơn nữa, những người mắc hội chứng Down giảm được nhiều cân nhất lại là những người có lượng protein này tích tụ nhiều nhất.

Nhà khoa học Sigan Hartley giải thích thêm: "Phát hiện rằng việc giảm cân không chủ ý dường như trùng khớp với thời điểm tích tụ các protein này có thể báo hiệu rằng các quá trình này có liên quan hoặc chia sẻ các con đường nhân quả. Đây là điều mà chúng ta sẽ khám phá tiếp theo”. Ở tuổi trung niên, chỉ số BMI cao hơn có thể khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Nhưng bệnh lý của bệnh Alzheimer thực sự có thể liên quan đến việc giảm cân. Vì vậy, trên thực tế, cả hai đều có thể đúng.

Các nhà khoa học chỉ có thể suy đoán những lý do sinh học cho mối quan hệ giữa giảm cân không chủ ý và bệnh lý Alzheimer. Một giả thuyết cho rằng sự tích tụ amyloid gây ra sự thay đổi trong quá trình trao đổi chất của não và cân bằng hormone gây ra sự mất chất béo và cơ bắp.

Các nghiên cứu tiếp theo sẽ tập trung vào việc giảm cân không chủ ý xảy ra như thế nào và phân biệt nghịch lý cân nặng bằng cách xem xét chỉ số BMI ở tuổi trung niên và quỹ đạo giảm cân không chủ ý qua nhiều mốc thời gian trong hội chứng Down.

Nhà khoa học Sigan Hartley kết luận: “Chúng tôi không có nhiều dấu hiệu lâm sàng tốt cho thấy ai đó có thể sắp đến đỉnh điểm của sự suy giảm nhận thức trong bệnh Alzheimer. Kết quả nghiên cứu rất thú vị, bởi vì chúng gợi ý rằng có thể có một số dấu hiệu không nhận thức, bao gồm giảm cân không chủ ý, có thể giúp dự đoán ai có thể sắp phát triển chứng mất trí nhớ sớm hơn hoặc muộn hơn”.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2023-01-weight-loss-early-predictor-alzheimer.html, 31/1/2023