Các hạt các bon cải tiến, do các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học London (UCL) phát minh, có thể làm giảm vi khuẩn có hại và tình trạng viêm nhiễm ở mô hình động vật, vốn liên quan đến bệnh xơ gan và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Kết quả nghiên cứu công bố trên tạp chí Gut mới đây cho thấy các hạt các bon, được cấp phép cho Yaqrit thuộc UCL sản xuất, có hiệu quả trong việc phục hồi sức khỏe đường ruột và có tác động tích cực đến chức năng gan, thận và não ở chuột cống. Trong nghiên cứu tiếp theo, các nhà nghiên cứu xem xét liệu những lợi ích này có được thấy ở người hay không. Điều này sẽ mở đường cho các liệu pháp điều trị bằng hạt các bon cho các bệnh liên quan đến sức khỏe đường ruột kém.

Trên toàn thế giới, ước tính có khoảng 100 triệu người mắc bệnh xơ gan và 10 triệu người bị xơ gan có biến chứng khác. Giải thích về những thách thức lâm sàng hiện nay, giáo sư Rajiv Jalan từ Viện Sức khỏe Gan và Tiêu hóa UCL cho biết, ảnh hưởng của hệ vi sinh vật đường ruột đối với sức khỏe mới bắt đầu được các nhà nghiên cứu đánh giá một cách đầy đủ. Khi sự cân bằng của hệ vi sinh vật bị đảo lộn, vi khuẩn 'xấu' có thể sinh sôi nảy nở và cạnh tranh với vi khuẩn 'tốt' giúp cho đường ruột khỏe mạnh. Vi khuẩn xấu sẽ bài tiết nội độc tố, các chất chuyển hóa độc hại và cytokine làm biến đổi môi trường đường ruột để tạo điều kiện thuận lợi cho chúng tồn tại và chống lại vi khuẩn có lợi. Những chất này, đặc biệt là nội độc tố, có thể gây viêm ruột và làm tăng tình trạng rò rỉ thành ruột đường ruột, dẫn đến tổn thương các cơ quan khác như gan, thận và não. Trong bệnh xơ gan (đặc trưng là sẹo gan), tình trạng viêm do nội độc tố có thể làm trầm trọng thêm các tổn thương gan. Một phần của phương pháp điều trị xơ gan tiêu chuẩn là sử dụng kháng sinh nhằm mục đích kiểm soát vi khuẩn xấu, nhưng điều này đi kèm với nguy cơ kháng kháng sinh và chỉ được sử dụng cho bệnh nhân giai đoạn cuối. Để khắc phục điều này, các nhà khoa học tại UCL, phối hợp với Yaqrit, đã thiết kế và phát triển các hạt các bon có cấu trúc vật lý cực nhỏ có thể hấp thụ được cả các phân tử lớn và nhỏ trong ruột.

Trong một nghiên cứu thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã tiến hành đánh giá tính hiệu quả của các hạt các bon (có tên sản phẩm là CARBALIVE) trong việc phục hồi sức khỏe đường ruột và đánh giá tác động của nó lên chức năng gan, thận và não ở chuột cống. Họ phát hiện ra rằng khi cho chúng ăn các hạt các bon này hàng ngày trong vài tuần có thể ngăn ngừa sự tiến triển của sẹo gan và tổn thương gan ở chuột bị xơ gan, đồng thời giảm tỷ lệ tử vong ở chuột bị suy gan cấp tính trên mãn tính (ACLF).

Các hạt các bon này đã được thử nghiệm trên 28 bệnh nhân xơ gan và được chứng minh là an toàn với tác dụng phụ không đáng kể. Đây có thể là một công cụ mới quan trọng giúp giải quyết bệnh gan nếu các lợi ích trong mô hình thử nghiệm trên động vật cũng quan sát thấy tương tự ở người.

Michal Kowalski, Phó chủ tịch kiêm Trưởng nhóm phát triển sản phẩm CARBALIVE tại Yaqrit, cho biết, những hạt các bon thiết kế mới này có kích cơ nhỏ hơn hạt muối, không bị thay đổi khi nuốt và đi qua cơ thể. Chúng hấp thụ nội độc tố và các chất chuyển hóa khác do vi khuẩn 'xấu' trong ruột tạo ra, tạo môi trường tốt hơn cho vi khuẩn tốt phát triển và giúp phục hồi sức khỏe của hệ vi sinh vật. Điều này ngăn chặn các chất độc này thấm vào các khu vực khác của cơ thể và gây ra tổn thương, giống như trong bệnh xơ gan. Kết quả trên mô hình động vật cho thấy nó rất khả quan.

Kết quả mở ra cơ hội cho các thử nghiệm tiếp theo nhằm kiểm tra hiệu quả của hạt các bon ở người. Nếu các hạt này được chứng minh là có hiệu quả trong việc ngăn chặn hoặc làm chậm sự tiến triển của tổn thương gan thì chúng có thể là một công cụ vô giá để điều trị bệnh gan và các tình trạng khác liên quan đến sức khỏe hệ vi sinh vật kém.

Giáo sư Jalan, tại UCL và chuyên gia tư vấn tại Bệnh viện Royal Free, nói: “Tôi rất hy vọng rằng tác động tích cực của những hạt các bon này trong mô hình động vật sẽ được nhìn thấy ở người. Nó không chỉ có ích cho bệnh gan mà có thể đối với bất kỳ tình trạng sức khỏe do hệ vi sinh vật đường ruột hoạt động bất thường gây ra. Điều này có thể bao gồm các tình trạng như hội chứng ruột kích thích đang gia tăng ở nhiều quốc gia”. “Nghiên cứu này là một cột mốc quan trọng cho phép chúng tôi sau này có thể xây dựng phát triển một nhà máy sản xuất hạt các bon và khám phá những công dụng tiềm năng của nó. Tôi tin rằng những hạt các bon này có thể điều trị bệnh gan và các bệnh khác trong vòng vài năm tới”.

P.T.T (NASATI), theo https://medicalxpress.com, 5/2024