Một nhóm nghiên cứu quốc tế do các nhà khoa học tại Đại học Glasgow dẫn đầu, đã phát triển được loại thuốc mới có triển vọng chống lại sự lây lan của bệnh sốt rét kháng thuốc.

Đây là bước đột phá đầu tiên trong việc áp dụng liệu pháp ung thư để điều trị bệnh sốt rét. Thuốc mới hoạt động theo cơ chế vô hiệu hóa vĩnh viễn protein Plasmodium falciparum, một trong những loại ký sinh trùng mà muỗi truyền bệnh sốt rét sử dụng để nhân đôi bên trong cơ thể người. Liệu pháp này điều trị bệnh sốt rét hiệu quả hơn các loại thuốc hiện có ở mọi giai đoạn nhiễm trùng sốt rét. Các nhà nghiên cứu cho rằng thuốc cũng có thể hoạt động như liệu pháp mà chỉ cần một liều duy nhất.

Theo báo cáo, mỗi năm có gần 1/4 tỷ ca mắc sốt rét trên toàn thế giới, đã cướp đi sinh mạng của hơn 600.000 người/năm. Loại thuốc mới có thể giúp giảm tình trạng ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum kháng artemisinin (loại thuốc phổ biến hiện nay điều trị các bệnh nhiễm trùng sốt rét) ngày càng gia tăng.

Andrew Jamieson, Giáo sư hóa sinh và là đồng tác giả nghiên cứu cho rằng: "Trong đại dịch, quá trình chống lại bệnh sốt rét trên toàn cầu bị đình trệ vì khó tiếp cận với phương pháp điều trị, trong khi ký sinh trùng lại phát triển khả năng kháng các loại thuốc hiện có ngày càng tăng. Vì thế, chúng tôi muốn xem liệu loại thuốc được gọi là chất ức chế kinase cộng hóa trị, đã được sử dụng thành công trong một số liệu pháp ung thư có thể cung cấp giải pháp hoàn toàn mới để tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét hay không. Cách tiếp cận mới sẽ giúp tăng khả năng phòng chống sốt rét trong những năm tới".

Loại thuốc mới hoạt động bằng cách nhắm vào protein PfCLK3, đóng vai trò quan trọng giúp ký sinh trùng ghép nối ARN. Bằng cách bám chặt vào protein, phân tử thuốc về cơ bản sẽ vô hiệu hóa phương pháp tự sao chép của ký sinh trùng trong máu, tiêu diệt ký sinh trùng trước khi chúng có thể lây lan.

Bà Skye Brettell, đồng tác giả nghiên cứu cho rằng: "Các chất ức chế kinase cộng hóa trị thường được sử dụng trong lĩnh vực ung thư, nhưng có nhược điểm thường gặp là đáng lẽ cần nhắm vào các protein ung thư, thì thường gây ảnh hưởng đến các protein khác, dẫn đến gây tác dụng phụ. Phân tử do chúng tôi phát triển tập trung nhiều hơn vào mục tiêu, nhờ có “móc câu” hóa học đặc biệt để đảm bảo phân tử chỉ bám vào protein PfCLK3, nên sẽ điều trị bệnh sốt rét nhưng không gây tác dụng phụ bất lợi cho người".

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành nhiều thử nghiệm mở rộng về các đặc tính của thuốc. Kết quả sử dụng phép đo phổ khối đã cho thấy thuốc liên kết vĩnh viễn với các mục tiêu của nó. Các thử nghiệm tiếp theo trên mẫu ký sinh trùng Plasmodium falciparum sống đã chứng minh việc rửa ký sinh trùng sau sáu giờ không loại bỏ tác dụng của thuốc. Ngoài ra, ký sinh trùng không thể phát triển khả năng kháng thuốc theo thời gian.

Các nhà khoa học hiện đang tìm kiếm thêm nguồn tài trợ để tiến hành các nghiên cứu độc tính học nâng cao (bước tiếp theo trong việc xác định liệu loại thuốc này có an toàn để sử dụng cho bệnh nhân), cũng như mức độ ổn định của thuốc để có thể sử dụng trên người.

N.P.D (NASATI), theo Medicalxpress, 11/2024