Lão hóa là một trong những vấn đề quan trọng nhất đối với y học hiện đại, khi con người tìm cách kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống. Trong cuộc chiến chống lại quá trình này, thuốc điều trị tiểu đường metformin đã nổi lên như một ứng viên tiềm năng. Gần đây, trong một thử nghiệm mới, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng metformin không chỉ có khả năng hạ đường huyết, mà còn có thể làm chậm quá trình lão hóa sinh học ở nhiều loại mô, đặc biệt trong nghiên cứu trên loài linh trưởng. Kết quả này mở ra hy vọng về khả năng ứng dụng metformin trong việc kéo dài tuổi thọ và duy trì sức khỏe ở người.

Metformin đã được sử dụng rộng rãi hơn 60 năm qua để điều trị tiểu đường loại 2, trở thành một trong những loại thuốc được kê đơn phổ biến nhất tại Mỹ. Tuy nhiên, các nghiên cứu trước đó đã chỉ ra rằng thuốc này còn có tác dụng vượt xa việc kiểm soát đường huyết, bao gồm khả năng chống lão hóa. Những thử nghiệm trên các loài giun, động vật gặm nhấm, và cả người bệnh tiểu đường đều gợi ý rằng metformin có tiềm năng kéo dài tuổi thọ. Nhưng hiệu quả chống lão hóa của thuốc vẫn chưa từng được kiểm tra trên loài linh trưởng, điều mà nhóm nghiên cứu của Guanghui Liu từ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc quyết định thực hiện.

Trong nghiên cứu này, Liu và đồng nghiệp đã thử nghiệm metformin trên 12 con khỉ đầu chó đực già, đối chiếu với 34 con khỉ đối chứng khác. Chúng được cho uống thuốc hàng ngày trong 40 tháng, tương đương 13 năm của con người. Trong suốt quá trình, các nhà nghiên cứu đã thu thập dữ liệu từ 79 loại mô và cơ quan, tiến hành chụp não và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Kết quả cho thấy metformin có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa của nhiều mô, bao gồm phổi, thận, gan và não, đồng thời hạn chế tình trạng viêm mãn tính – một dấu hiệu đặc trưng của lão hóa. Đặc biệt, metformin kích hoạt protein NRF2, giúp bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương.

Dù kết quả này rất khích lệ, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để khẳng định metformin có tác dụng tương tự trên con người. Một số hạn chế của nghiên cứu là số lượng khỉ thử nghiệm còn ít và chưa có thử nghiệm trên khỉ cái. Để mở rộng kết quả này, nhóm của Liu đã hợp tác với công ty dược phẩm Merck để thử nghiệm metformin trên 120 người. Đồng thời, các nhà khoa học khác như Nir Barzilai tại Trường Y khoa Albert Einstein, Mỹ, cũng đang chuẩn bị thực hiện thử nghiệm metformin trên quy mô lớn hơn với 3.000 người trong sáu năm tới.

Thử nghiệm metformin trên loài khỉ đã mang lại những kết quả đầy hứa hẹn về khả năng làm chậm quá trình lão hóa sinh học. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước khởi đầu trong việc nghiên cứu thuốc này như một biện pháp chống lão hóa cho con người. Dù cái chết là điều không thể tránh khỏi, nhưng các kết quả nghiên cứu về metformin mở ra triển vọng rằng chúng ta có thể kiểm soát quá trình lão hóa, giữ cho cơ thể khỏe mạnh lâu hơn. Nếu thành công, metformin có thể là một trong những vũ khí chủ chốt giúp y học tập trung vào việc duy trì sức khỏe thay vì chỉ điều trị bệnh tật.

P.A.T (NASATI), theo https://www.nature.com, 9/2024