Một nghiên cứu mới cho thấy, những hiểu biết mới về nhiều loại tế bào được tìm thấy trong não của những người mắc bệnh đa xơ cứng có thể giúp phát triển các liệu pháp cải thiện. Nghiên cứu tập trung vào tế bào trong não giúp sửa chữa tổn thương cho các tế bào thần kinh do bệnh gây ra.

Các nhà nghiên cứu đã xác định những loại khác nhau của các tế bào này - được gọi là oligodendrocytes. Những người bị bệnh đa xơ cứng có oligodendrocytes khác với những người khỏe mạnh. Những phát hiện có thể làm sáng tỏ cách thức bệnh tiến triển và cũng có thể giúp các nhà khoa học phát triển các phương pháp điều trị.

  Các chuyên gia từ Đại học Edinburgh và Viện Karolinska ở Thụy Điển đã phân tích các mẫu não sau khi chết từ 5 người không mắc bệnh thần kinh và 4 người mắc bệnh đa xơ cứng tiến triển nhất, được gọi là bệnh đa xơ cứng tiến triển. Làm việc với các nhà nghiên cứu từ công ty chăm sóc sức khỏe Hoffmann-La Roche, nhóm nghiên cứu đã sử dụng một kỹ thuật phân tích di truyền tiên tiến được gọi là RNA-Seq hạt nhân duy nhất. Bằng cách thực hiện điều này trên hàng ngàn tế bào não, phương pháp này có thể xây dựng một bức tranh chi tiết về tất cả các loại tế bào có trong não từ người đó. Các nhà nghiên cứu tìm thấy có một số loại oligodendrocytes, và tỷ lệ của các tế bào này ở những người bị bệnh đa xơ cứng khác với những người khỏe mạnh.

Những nhà nghiên cứu này cho thấy oligodendrocytes hoạt động khác nhau trong não của những người bị bệnh đa cơ cứng, đây có thể là chìa khóa để hiểu được tiến triển của bệnh như thế nào. Bệnh đa xơ cứng xảy ra khi vỏ bảo vệ bao quanh tế bào thần kinh - được gọi là myelin bị hỏng. Điều này có nghĩa là tế bào thần kinh không thể truyền tín hiệu xung quanh cơ thể một cách hiệu quả. Nó cũng khiến các tế bào thần kinh dễ bị tổn thương, và cuối cùng các dây thần kinh có thể chết. Oligodendrocytes được tìm thấy trong não và tủy sống nơi chúng sửa chữa myelin bị hư hỏng. Ở những người bị bệnh đa xơ cứng, quá trình này không hoạt động tốt như ở những người khỏe mạnh.

Nhiều phương pháp điều trị đang được phát triển cho bệnh đa xơ cứng được thiết kế để nhắm mục tiêu các tế bào oligodendrocytes với hy vọng thúc đẩy sửa chữa myelin. Các nghiên cứu với chuột trước đây đã xác định được một số loại oligodendrocytes trong não chuột, cho thấy mỗi loại có chức năng hơi khác nhau. Đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy con người cũng có một số loại oligodendrocytes trong não. Các nhà nghiên cứu cho biết sự khác biệt về các loại oligodendrocytes mà họ tìm thấy ở những người bị bệnh đa xơ cứng có thể giải thích tại sao quá trình sửa chữa myelin của họ không hoạt động tốt.

Nghiên cứu cũng cho thấy con người có và các loại oligodendrocytes khác với chuột. Các phát hiện cho thấy các tế bào có thể hoạt động khác nhau ở mỗi loài. Điều này có thể có ý nghĩa quan trọng đối với cách phát hiện từ các nghiên cứu trên chuột về bệnh đa xơ cứng. Bệnh đa xơ cứng là tình trạng suốt đời gây ra các vấn đề về cân bằng, mệt mỏi và khuyết tật tiến triển. Khoảng 2,5 triệu người đang sống với điều kiện trên toàn thế giới. Hiện tại không có phương pháp điều trị cho dạng tiến triển của bệnh.

Giáo sư Charles ffbler-Constant, thuộc Đại học Edinburgh, cho biết: "Chúng tôi thấy rằng oligodendrocytes là một quần thể tế bào đa dạng và các loại khác nhau có khả năng có chức năng khác nhau trong não”.

Giáo sư Anna Williams, thuộc Đại học Edinburgh, cho biết: "Hiểu được loại oligodendrocytes nào có lợi nhất trong việc sửa chữa myelin sẽ rất quan trọng để tối đa hóa cơ hội phát triển các phương pháp điều trị rất cần thiết cho bệnh đa xơ cứng”.

Phó giáo sư Gonçalo Castelo-Branco, thuộc Viện Karolinska, cho biết: "Phát hiện của chúng tôi nhấn mạnh sức mạnh của công nghệ này để nghiên cứu các cơ chế gây bệnh ở người như MS. Chúng tôi dự đoán rằng việc sử dụng rộng rãi công nghệ này với số lượng mẫu lớn hơn sẽ tiếp tục nâng cao hiểu biết của chúng tôi về bệnh đa xơ cứng”.

Tiến sĩ Susan Kohlhaas, Giám đốc Nghiên cứu của Hiệp hội MS, cho biết: "Hơn 100.000 người ở Anh có MS, và nhiều người trong số họ vẫn chưa được điều trị hiệu quả. Những người sống với các dạng MS tiến bộ rất cần những lựa chọn mới để sửa chữa tổn thương myelin và ngăn chặn sự tiến triển. Chúng tôi tin rằng một ngày nào đó chúng tôi có thể ngăn chặn MS và các dự án như thế này sẽ khiến điều đó xảy ra nhanh hơn”.

N.T.T (NASATI), theo https://www.sciencedaily.com/releases/2019/01/190123131711.htm, 23/1/2019