Lần đầu tiên trên thế giới, các nhà khoa học từ Đại học Sussex - Vương quốc Anh đã ghi lại nồng độ oxy trong máu ở vùng hải mã và cung cấp bằng chứng thực nghiệm về lý do tại sao khu vực này, thường được gọi là ‘trung tâm trí nhớ của não, dễ bị tổn thương và thoái hóa’, tiền thân của bệnh Alzheimer.

Để hiểu tại sao khu vực này lại nhạy cảm đến vậy, các nhà nghiên cứu của Đại học Sussex, đứng đầu là Tiến sĩ Catherine Hall từ Trường Tâm lý và Khoa học Thần kinh Sussex, đã nghiên cứu hoạt động của não và lưu lượng máu trong hồi hải mã của chuột. Sau đó, họ sử dụng các mô phỏng để dự đoán rằng lượng oxy cung cấp cho các tế bào thần kinh hải mã xa nhất từ ​​mạch máu chỉ đủ để các tế bào tiếp tục hoạt động bình thường.

Tiến sĩ Catherine Hall, cho biết: "Những phát hiện này là một bước quan trọng trong việc tìm kiếm biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh Alzheimer, bởi vì chúng cho thấy rằng việc tăng lưu lượng máu trong vùng hải mã có thể thực sự hiệu quả trong việc ngăn ngừa tổn thương xảy ra”. Nếu đúng rằng việc tăng lưu lượng máu trong vùng hải mã là quan trọng trong việc bảo vệ não khỏi các bệnh như Alzheimer, sẽ thấy rõ tầm quan trọng của việc tập thể dục thường xuyên và chế độ ăn ít cholesterol đối với sức khỏe não bộ lâu dài.

Hồi hải mã cần được lưu ý đầu tiên. Khi không có vấn đề thì bình thường, nhưng khi có sự cố xảy ra sẽ làm giảm lưu lượng máu não, thì mức oxy trong hồi hải mã giảm xuống mức khiến các tế bào thần kinh ngừng hoạt động. Và đó lý do đầu tiên gây ra bệnh Alzheimer vì lưu lượng máu giảm sớm sẽ ngăn hồi hải mã hoạt động bình thường. Các yếu tố tương tự tạo ra nguy cơ bị đau tim, dễ bị sa sút trí tuệ hơn. Đó là bởi vì não cần đủ lưu lượng máu để cung cấp năng lượng, dưới dạng oxy và glucose, để các tế bào não có thể hoạt động bình thường, và bởi vì lưu lượng máu có thể loại bỏ những chất thải như protein amyloid beta tích tụ trong bệnh Alzheimer.

Tiến sĩ Kira Shaw cho biết: “Chúng tôi muốn khám phá xem liệu lưu lượng máu và mức oxy thấp hơn trong vùng hải mã có phải là nguyên nhân khiến beta amyloid bắt đầu hình thành trong bệnh Alzheimer hay không. Hiểu được nguyên nhân gây ra tổn thương sớm sẽ thực sự quan trọng để tìm hiểu cách điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh. Và với các thí nghiệm chính, chúng tôi phát hiện ra lưu lượng máu và nồng độ oxy ở vùng đồi thị thấp hơn ở vùng vỏ thị giác. Ngoài ra, khi các tế bào thần kinh hoạt động, lưu lượng máu và nồng độ oxy trong vỏ não thị giác sẽ tăng lên đáng kể. Điều này cung cấp năng lượng cho các tế bào thần kinh đói. Nhưng ở hồi hải mã, những phản hồi này nhỏ hơn nhiều”.

Các nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng các mạch máu trong hồi hải mã chứa ít bản sao mRNA hơn (mã tạo ra protein) cho các protein định hình sự giãn nở của mạch máu. Ngoài ra, các tế bào làm giãn nở các mạch máu nhỏ, được gọi là pericytes, có hình dạng khác ở vùng hải mã so với ở vỏ não thị giác.

Tiến sĩ Kira Shaw kết luận: "Các mạch máu ở vùng hải mã ít có khả năng giãn ra hơn so với trong vỏ não thị giác”.  Bài báo nghiên cứu, "Sự liên kết giữa các mạch thần kinh và oxy bị giảm ở hồi hải mã so với tân vỏ não vì sự khác biệt về vi mạch", đã được công bố trên tạp chí Nature Communications.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2021-05-blood-oxygen-memory-loss-early.html, 28/5/2021