Tế bào di căn xảy ra ở nhiều dạng ung thư. Chúng bắt nguồn từ các khối u nguyên phát, sau đó vỡ ra và di căn. Chúng di chuyển qua các mô xung quanh, qua các mạch máu hoặc kênh bạch huyết. Trên đường đi, chúng có thể bám vào một hoặc nhiều cơ quan, chẳng hạn như phổi; não; xương hoặc gan; và hình thành các khối u mới còn được gọi là di căn. Sự lây lan này làm giảm cơ hội hồi phục của bệnh nhân.

Các nhà khoa học tại Đại học Geneva (UNIGE) - Thụy Sĩ đã phát hiện ra một số cơ chế hình thành các tế bào này. Đó là do các tế bào thoát chết trong gang tấc (apoptosis) sau khi điều trị hóa chất. Các tế bào đó tự lập trình lại để có được các kỹ năng di căn (được các nhà nghiên cứu gọi là PAME), xuất hiện như những mục tiêu điều trị mới. Kết quả nghiên cứu được công bố tạp chí Cell Reports.

Những nghiên cứu trước đây đã xác định được tế bào di căn trong quá trình di cư. Một số phương pháp điều trị có thể tạo ra chúng. Tuy nhiên, cơ chế chính xác của sự phát triển vẫn còn là một bí ẩn. Giáo sư Ariel Ruiz i Altaba giải thích: “Chúng tôi không biết tại sao ở một thời điểm nhất định, một số tế bào lại tách ra khỏi khối u chính. Hiện tượng này rất khó phân tích vì trước khi chúng di căn, không có gì để phân biệt các tế bào di căn trong tương lai, hoặc các tế bào tiền di căn, với các tế bào khác trong khối u".

Nhóm nghiên cứu của Giáo sư Ruiz i Altaba gồm hai nhà nghiên cứu sau tiến sĩ là: Arwen Conod (tác giả đầu tiên) và Marianna Silvano hiện đã cung cấp một số câu trả lời. Họ phát hiện ra rằng khi mà khối u nguyên phát sắp chết, thúc đẩy một số tế bào nhất định đạt được trạng thái tiền di căn. Việc cận kề cái chết này đặc biệt xảy ra trong bối cảnh một số phương pháp điều trị nhằm mục đích lấy đi năng lượng hoặc oxy của tế bào ung thư. Các nhà khoa học quan sát thấy rằng những tế bào này, lẽ ra đã chết, tự lập trình lại và sau đó có nguy cơ di căn cao. Những tế bào này được gọi là PAME cho "tế bào di căn hậu apoptotic".

Để có được những kết luận này, nhóm UNIGE đã sử dụng mẫu khối u lấy từ hai bệnh nhân ung thư ruột kết. Tế bào khối u từ những mẫu này sau đó được cấy vào chuột, nơi chúng phát triển và hình thành các khối u mới. Các tế bào này phải trải qua một trải nghiệm sắp chết, gây ra căng thẳng lưới nội chất tương tự như bị gây ra bởi một số loại thuốc hóa trị liệu. Điều này cho phép sự phát triển của các tế bào PAME. Và họ thấy rằng PAME kích hoạt cơn bão cytokine- protein và nhiều yếu tố khác đảm bảo giao tiếp giữa tế bào với tế bào; khiến các tế bào lân cận trở thành tế bào di chuyển do PAME gây ra (PIMS). Các PIMS này sau đó liên kết với PAME và giúp chúng di chuyển để hình thành các di căn.

Kết quả nghiên cứu hiện tại mở ra triển vọng mới đầy hứa hẹn cho việc quản lý điều trị, bao gồm cả việc ngăn chặn sự phát triển của các tiền di căn được tạo ra bởi một số phương pháp điều trị nhất định. Giáo sư Ruizi Altaba kết luận: "Hiện tại, một trong những tiêu chí chính khi xác định phương pháp điều trị là sự thu nhỏ của khối u. Nhờ nghiên cứu của chúng tôi, các tế bào PAME giờ đây xuất hiện như một mục tiêu điều trị và ngăn ngừa di căn tiềm năng cần được tính đến".

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2022-03-scientists-metastasis.html, 8/3/2022