Các nhà khoa học Canada đã xác định được một cách bất ngờ để hạ đường huyết và bảo vệ gan bằng cách loại bỏ phân tử D-lactate do vi khuẩn đường ruột sản sinh, trước khi nó đi vào cơ thể và gây hại. Phát hiện này, đã được công bố trên tạp chí Cell Metabolism, có thể mở đường cho các liệu pháp điều trị bệnh chuyển hóa như tiểu đường tuýp 2 và gan nhiễm mỡ.

Phân tử từ vi khuẩn làm rối loạn chuyển hóa

Các nhà khoa học tại Đại học McMaster, Đại học Laval và Đại học Ottawa đã phát hiện rằng D-lactate do vi khuẩn đường ruột sản sinh, có thể đi vào máu và kích thích gan sản sinh quá mức glucose và chất béo. Bằng cách thiết kế phương pháp “bẫy” phân tử này trong ruột trước khi nó đi vào máu, nhóm nghiên cứu đã cải thiện rõ rệt việc điều hòa đường huyết và bệnh gan nhiễm mỡ ở chuột béo phì.

Jonathan Schertzer, tác giả chính và là giáo sư Khoa Hóa sinh và Khoa học y sinh tại Đại học McMaster cho rằng: “Đây là bước ngoặt mới trong con đường chuyển hoá truyền thống. Gần một thế kỷ qua, chúng ta đều biết rằng cơ và gan trao đổi lactate và glucose trong chu trình Cori. Chúng tôi đã phát hiện ra một nhánh mới của chu trình này, trong đó có sự tham gia của vi khuẩn đường ruột”.

Năm 1947, Carl Ferdinand Cori và Gerty Theresa Cori đã nhận giải Nobel Y sinh nhờ công trình nghiên cứu chứng minh lactate do cơ tạo ra, cung cấp năng lượng lactat cho gan sản xuất glucose trong máu, sau đó glucose quay trở lại cung cấp năng lượng cho cơ. Nghiên cứu này đặt nền móng để hiểu về cách cơ sử dụng một dạng lactate (L-lactate) và cách gan sử dụng glucose trong máu trong chu trình nhiên liệu có sự phối hợp chặt chẽ.

Giờ đây, nhóm nghiên cứu Canada đã chứng minh chuột béo phì và cả người béo phì  đều có D-lactate, một phân tử khác xuất hiện với nồng độ cao trong máu. Không giống L-lactate (được tạo ra bởi cơ) vốn được nghiên cứu kỹ lưỡng, D-lactate chủ yếu bắt nguồn từ vi khuẩn đường ruột và được chứng minh là làm tăng đường huyết và mỡ gan mạnh hơn.

Ngăn chặn D-lactate bằng “bẫy cơ chất”

Để ngăn chặn quá trình này, các nhà khoa học đã tạo ra “bẫy cơ chất trong ruột”, một loại polymer an toàn, có thể phân hủy sinh học, có khả năng liên kết với D-lactate trong ruột và ngăn không cho nó hấp thụ vào máu. Những con chuột ăn “bẫy” này có mức đường huyết thấp hơn, ít kháng insulin hơn, viêm gan và xơ hóa gan cũng giảm, mà không cần thay đổi chế độ ăn hay cân nặng.

Schertzer cho rằng: “Đây là cách hoàn toàn mới để nghĩ về việc điều trị các bệnh chuyển hóa như tiểu đường tuýp 2 và gan nhiễm mỡ. Thay vì tác động trực tiếp vào hormone hay gan, chúng tôi chặn ngay nguồn nhiên liệu do vi khuẩn tạo ra trước khi nó gây hại”.

N.P.D (NASTIS), theo https://scitechdaily.com/scientists-discover-a-surprising-new-way-to-fight-diabetes, 10/2025