Liệt khép dây thanh đồng thời 2 bên là bệnh lý nặng ở đường hô hấp gây cho bệnh nhân khó thở thanh quản cấp, khó điều trị trong thực hành của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng. Liệt khép đồng thời 2 dây thanh xảy ra khi 2 dây thanh đều bất động ở vị trí đường giữa hay cạnh đường giữa do cơ mở thanh môn bị liệt hoặc thần kinh chi phối cho nhóm cơ này bị liệt. Khi bệnh nhân bị liệt đồng thời 2 dây thanh ở tư thế cạnh đường giữa bệnh nhân sẽ bị khó thở khi hoạt động gắng sức, ngủ ngáy to. Nếu bệnh nhân bị liệt đồng thời ở tư thế khép hoàn toàn (vị trí đường giữa) bệnh nhân sẽ khó thở thanh quản cấp diễn biến nhanh nếu trong vài phút không cấp cứu kịp thời bệnh nhân sẽ tử vong. Do vậy phương pháp điều trị cho nhóm bệnh nhân bị liệt khép 2 dây thanh rất khó khăn, trước tiên là cấp cứu mở khí quản cho bệnh nhân thở cứu sống tính mạng, sau đó tìm ra phương pháp cho bệnh nhân thở được qua đường tự nhiên rồi rút ống mở khí quản sau. Từ thực tế trên, nhóm nghiên cứu tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định đã tiến hành phẫu thuật nội soi treo thanh quản cắt bán phần sau dây thanh một bên bằng dao siêu âm điều trị liệt khép 2 dây thanh.

Các tác giả đã tiến hành nghiên cứu trên 30 bệnh nhân tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, bị liệt khép dây thanh hai bên được điều trị bằng phương pháp cắt 1/2 sau dây thanh một bên bằng dao siêu âm qua nội soi. Qua đó xây dựng được 2 quy trình: quy trình chuẩn bị bệnh nhân và quy trình phẫu thuật nội soi treo thanh quản cắt bán phần sau dây thanh một bên bằng dao siêu âm.

Đánh giá kết quả sau phẫu thuật nội soi treo thanh quản cắt bán phần sau dây thanh một bên bằng dao siêu âm cho thấy, về đặc điểm chung, tỉ lệ nữ cao hơn nam (83,33% so với 16,67%), lứa tuổi tập trung từ 40 - 50, đa số các ca bị liệt khép dây thanh sau phẫu thuật bướu giáp, làm nghề tự do, nội trợ và buôn bán. Lý do nhập viện là có khó thở thanh quản mức độ trung bình và nặng (100%). Về kết quả phẫu thuật, thời gian phẫu thuật trung bình 60 phút, ước lượng máu mất trong phẫu thuật là không đáng kể; không xảy ra biến chứng chảy máu, cháy nổ trong và sau phẫu thuật, thời gian nằm viện ngắn.

Kết quả cải thiện mức độ khó thở: trước phẫu thuật 100% bệnh nhân khó thở thanh quản độ II (66,67%), độ III (33,33%); sau phẫu thuật 1 tuần, 90% bệnh nhân không khó thở, 10% khó thở nhẹ do còn viêm phù nề thanh quản; sau phẫu thuật 1 - 6 tháng, 100% bệnh nhân  không có triệu chứng khó thở. Chỉ số Tiffeneau trung bình trước phẫu thuật là 54,88%, đa số tắc nghẽn mức độ trung bình và nặng, mức độ nhẹ chiếm 20%; chỉ số Tiffeneau trung bình sau phẫu thuật là 86,21%, sau 3 tháng đa số bệnh nhân chỉ số Tiffeneau > 75%; đa số bệnh nhân không có rối loạn thông khí (83,33%), rối loạn thông khí mức độ nhẹ (16,67%), 100% bệnh nhân đều cải thiện về triệu chứng khó thở và đo chỉ số hô hấp.

Kết quả cải thiện mức độ hở thanh môn: nội soi thanh quản trước phẫu thuật 100% dây thanh không di động khi hít vào, vị trí dây thanh cạnh đường giữa là 60%, đường giữa là 40%. Khe thanh môn đa số hẹp dưới 2 mm. Sau phẫu thuật 1 - 3 tháng cho thấy khi hít vào khe thanh môn hở rộng, 5 bệnh nhân (16,67%) có độ hở trên 6 mm, 25 bệnh nhân (83,33%) có độ hở 4 - 5 mm, 100% bệnh nhân có độ hở khe thanh môn trên 4 mm.

Kết quả đánh giá rối loạn giọng nói theo thang điểm VHI (Voice Handicao Index): trước phẫu thuật, tất cả bệnh nhân không rối loạn giọng nói hoặc rất ít, chỉ số VHI < 20 điểm. Sau phẫu thuật 1 tháng: VHI từ 25 - 82 điểm, khàn tiếng mức độ nhẹ (VHI < 30 điểm) là 63,33%. Sau phẫu thuật 3 tháng: điểm VHI từ 20 – 58 điểm, khàn tiếng mức độ nhẹ có VHI dưới 30 điểm (86,67%).

Như vậy, nhóm nghiên cứu đưa ra một phương pháp điều trị mới cắt dây thanh bằng dao siêu âm có thể ứng dụng tại Việt Nam để điều trị cho bệnh nhân bị liệt khép 2 dây thanh. Kết quả cải thiện đường thở cho bệnh nhân, an toàn, thời gian nằm viện ngắn, giúp giải quyết khó thở nhưng gây rối loạn giọng nói ít và vẫn bảo tồn được chức năng nói, bệnh nhân hài lòng với kết quả phẫu thuật.

N.P.D (tổng hợp)