Những người hàng ngày hít thở ô nhiễm không khí, đặc biệt là từ những vụ cháy rừng hoặc các nguồn nông nghiệp, cần cho thêm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ vào mối quan tâm về sức khỏe của họ. Nghiên cứu mới đã xem xét tác động tiềm tàng của ô nhiễm hạt đối với chứng sa sút trí tuệ, tìm ra mối liên hệ ngay cả khi mức độ ô nhiễm không vượt quá tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh quốc gia. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, chứng mất trí ảnh hưởng đến hơn 55 triệu người trên toàn thế giới.

Trong khi nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào ô nhiễm hạt từ những nguồn khác, chẳng hạn như nhiên liệu hóa thạch, các nhà khoa học đã tìm thấy mối liên hệ lớn hơn với chứng mất trí nhớ với ô nhiễm từ nông nghiệp hoặc cháy rừng.

Tiến sĩ Sara Dubowsky Adar cho biết: "Lúc đầu, khi nông nghiệp và cháy rừng là hai nguyên nhân xuất hiện, nhóm nghiên cứu đã rất ngạc nhiên. Nhìn lại thì nó thực sự rất có ý nghĩa, chúng tôi đang xem xét các tác động lên não và nền nông nghiệp được biết là sử dụng rất nhiều thuốc trừ sâu”.

Tác giả nghiên cứu Sara Dubowsky Adar lưu ý rằng thuốc trừ sâu là chất độc thần kinh đối với động vật và có thể ảnh hưởng đến não bộ con người. Cháy rừng không chỉ đốt cháy cây và cỏ mà còn thiêu rụi nhà cửa và các tòa nhà khác, có khả năng gây ra nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng hơn. Vật chất dạng hạt, hay PM2.5, có thể đến từ việc đốt than; khí đốt tự nhiên; ô tô; nông nghiệp; cháy rừng; công trường xây dựng và đường không trải nhựa. Nó rất nhỏ và có thể trốn tránh sự phòng vệ của cơ thể, đi sâu vào phổi hoặc vào máu.

Trong nghiên cứu mới nhất, các nhà khoa học đã sử dụng dữ liệu từ hơn 27.000 người tham gia khảo sát từ năm 1998 đến năm 2016. Khoảng 15% mắc chứng mất trí nhớ trong thời gian nghiên cứu. Tất cả họ đó đều sống ở những khu vực có nồng độ ô nhiễm hạt cao hơn so với những người không mắc chứng mất trí nhớ. Có thể những hạt này đang xâm nhập vào não qua mũi. Chúng có thể gây chết tế bào thần kinh liên quan đến chứng mất trí hoặc thay đổi các protein gây viêm.

Tiến sĩ Masashi Kitazawa tại Đại học California cho biết: “Mặt khác, ô nhiễm không khí có thể ảnh hưởng gián tiếp đến não. Có phải điều đó gây ra suy tim mạch dẫn đến việc cung cấp oxy cho não ít hơn, và sau đó gây ra chứng mất trí nhớ đang gia tăng, hay PM (vật chất dạng hạt) xâm nhập vào não và gây ra một số phản ứng nhiễm độc thần kinh?”.  Chúng ta chưa biết rõ điều đó.

Nghiên cứu này, không chỉ ra rằng ô nhiễm không khí trực tiếp gây ra chứng mất trí nhớ. Mặc dù vậy, Zhang đề nghị mọi người hạn chế tiếp xúc với ô nhiễm không khí, bất chấp những thách thức của biến đổi khí hậu. Một số cách có thể làm giảm mức độ phơi nhiễm bao gồm sử dụng máy lọc không khí trong nhà và đeo khẩu trang nếu đi ra ngoài khi có khói cháy rừng trong không khí.

Tiến sĩ Sara Dubowsky Adar giải thích: "Hy vọng rằng đây cũng là một lý do nữa có thể thúc đẩy mọi người hành động vì biến đổi khí hậu và suy nghĩ về những cách mà chúng ta có thể làm chậm quá trình biến đổi khí hậu”.

Đ.T.V (NASATI), theo https://medicalxpress.com/news/2023-08-air-pollution-chances-dementia.html, 19/8/2023