Acetaminophen (hay còn gọi là paracetamol) là một loại thuốc phổ biến để điều trị các cơn đau cấp tính như nhức đầu hoặc đau răng, và mức độ thịnh hành của các loại thuốc giảm đau không chứa steroid, không kê đơn này rất rõ ràng, với khoảng 60% người Mỹ trong vòng sáu tháng qua đã từng uống một trong những loại thuốc này.

Tuy nhiên, không giống như thuốc kê đơn, thường đi kèm với một phác đồ điều trị phù hợp với từng cá nhân và đơn thuốc cụ thể liều lượng của bác sĩ, cách điều trị không kê đơn (OTC) sẽ không có những hướng dẫn cụ thể như vậy và điều này có nghĩa là có nhiều khả năng sẽ bị lạm dụng và tác dụng phụ.

Trên thực tế, quá liều acetaminophen hiện là nguyên nhân hàng đầu gây suy gan ở Mỹ. Hơn nữa, có tới 2/3 trường hợp dùng quá liều dẫn đến suy gan được báo cáo là do ngẫu nhiên. Nó cho thấy có sự thiếu hiểu biết về giới hạn liều lượng thuốc cũng như nhận thức cho rằng OTC là những loại thuốc sẽ không đi kèm với những rủi ro.

Các nhà nghiên cứu thuộc Viện Vật lý São Carlos, Đại học São Paulo (IFSC-USP) và Viện Hóa học São Carlos (IQSC-USP) đã nhận ra sự cần thiết của việc theo dõi sử dụng thuốc theo thời gian thực để ngăn ngừa tác hại. Họ đã phát triển được một phương pháp rẻ tiền và chính xác. Thiết bị này có thể theo dõi nồng độ acetaminophen trong thời gian thực từ mẫu nước bọt.

Thiết bị nhỏ, di động này sử dụng các cảm biến giá rẻ, có giá 0,02 đô la Mỹ, tạo ra dòng điện nhờ quá trình oxy hóa thành phần hoạt chất của thuốc. Dữ liệu này có thể thông báo cho bệnh nhân biết được mức acetaminophen đang tăng cao đến mức nguy hiểm hoặc thấp/quá thấp. Do mỗi cơ thể sẽ chuyển hóa thuốc ở các tốc độ khác nhau, thiết bị theo dõi thời gian thực này có thể giúp bệnh nhân và bác sĩ hiểu rõ hơn về chuyển hóa sinh học độc đáo của họ và tối đa hóa hiệu quả đồng thời giảm thiểu rủi ro cho họ.

Paulo Augusto Raymundo Pereira, chuyên gia nghiên cứu tại IFSC-USP cho biết: “Tính năng của thiết bị rất có tiềm năng, cho phép quan sát và điều chỉnh các biến động trong quá trình hấp thụ paracetamol [acetaminophen] và phản ứng với thuốc. Một liều lượng không chính xác có thể gây ra những tác động có hại không chỉ đối với việc điều trị mà còn đối với bệnh nhân”.

Các nhà nghiên cứu đã chọn mẫu nước bọt vì tính không xâm lấn, dễ thu thập và phân tích của nó. Họ đã chế tạo một nguyên mẫu có tính năng gắn carbon dẫn điện và dự định thử nghiệm nó trên một nhóm lớn hơn, nhằm triển khai thương mại nếu thành công.

Pereira nói: “Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tiềm năng lớn của một chiến lược đơn giản. Các thiết bị điện hóa giá rẻ ngày càng được coi là một giải pháp thay thế hấp dẫn để theo dõi thuốc điều trị nhờ các đặc tính phân tích của chúng, chẳng hạn như phản ứng nhanh, khả năng thu nhỏ tiềm năng, tính di động, đơn giản, dễ sử dụng, tính linh hoạt, chi phí thiết bị tương đối thấp và khả năng phân tích thời gian thực tại chỗ”.

Quá liều acetaminophen chiếm hơn 450 ca tử vong mỗi năm ở Mỹ, cũng như 56.000 ca nhập viện do vô tình lạm dụng. Tình trạng với hơn 60 triệu người Mỹ sử dụng các loại thuốc giảm đau OTC hàng tuần, thiết bị theo dõi tại nhà giá rẻ sẽ có khả năng cứu sống được nhiều người.

Nathalia Oezau Gomes, nhà hóa học và đồng tác giả của nghiên cứu cho biết: “Ngoài ra, phương pháp của chúng tôi cũng sẽ giúp làm giảm ô nhiễm nước bởi vì những loại thuốc này thường bị vứt bừa bãi vào thùng rác, và một số loại paracetamol uống vào không được chuyển hóa mà sẽ bài tiết qua nước tiểu mà các nhà máy xử lý nước thải không đạt hiệu quả 100% trong việc loại bỏ dược phẩm”.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Small: nano micro.

P.T.T (NASATI), theo https://newatlas.com/medical/gadget-prevent-misuse-everyday-painkillers/, 17/4/2023