Bệnh nhân mắc một số loại ung thư vú có thể đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn nếu họ trì hoãn phẫu thuật quá 42 ngày sau khi được chẩn đoán, theo nghiên cứu mới công bố từ Đại học Oklahoma-Hoa Kỳ.

Nhóm nghiên cứu phát hiện rằng các loại ung thư vú bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi sự chậm trễ phẫu thuật lại là những loại có tiên lượng tốt nhất: ung thư vú dương tính với thụ thể hormone (HR+), tức là ung thư phát triển nhờ estrogen hoặc progesterone, và ung thư HER2 âm tính, tức là không có mức protein HER2 cao liên quan đến sự phát triển ung thư mạnh hơn.

Những loại ung thư này thường phát triển chậm và có phác đồ điều trị ban đầu là phẫu thuật. Tuy nhiên, khi phẫu thuật bị trì hoãn trong nghiên cứu, nguy cơ tử vong của bệnh nhân tăng theo cấp số nhân. Nguy cơ bắt đầu tăng lên sau 42 ngày không phẫu thuật, sau 60 ngày, nguy cơ tử vong cao hơn 21%. 90 ngày là 79%, và sau 120 ngày, nguy cơ tử vong cao hơn 183%.

Ngược lại, các loại ung thư âm tính với thụ thể hormone hoặc ung thư vú "ba âm tính", những dạng ung thư xâm lấn và tiến triển nhanh, lại không thay đổi đáng kể khi điều trị bị trì hoãn.

Tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ Takemi Tanaka cho biết: "Đây là một phát hiện quan trọng vì 42 ngày có thể trôi qua rất nhanh, nhưng đáng lo ngại hơn là các nghiên cứu gần đây cho thấy cả tần suất lẫn thời gian trì hoãn điều trị đều đang gia tăng". Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Breast Cancer Research.

Tiến sĩ Tanaka chỉ ra nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến trì hoãn phẫu thuật. Quá trình chẩn đoán và chuẩn bị trước phẫu thuật có thể mất vài ngày. Bệnh nhân có thể gặp khó khăn do công việc hoặc trách nhiệm gia đình, hoặc muốn tìm kiếm ý kiến thứ hai từ bác sĩ khác. Một số phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có thể muốn bảo tồn trứng trước khi bắt đầu hóa trị để có cơ hội sinh con trong tương lai. Năm 2022, Ủy ban Ung thư đã khuyến nghị hầu hết phụ nữ mắc ung thư vú nên phẫu thuật trong vòng 60 ngày. Đây là một bước tiến lớn, nhưng một số bệnh nhân có thể cần phẫu thuật sớm hơn. Chúng tôi muốn nâng cao nhận thức về rủi ro khi trì hoãn điều trị, đồng thời vẫn đảm bảo bệnh nhân có đủ thời gian để bảo tồn trứng hoặc tìm kiếm ý kiến thứ hai nếu cần thiết.

Các nhà nghiên cứu đưa ra một số giả thuyết về lý do tại sao sự trì hoãn điều trị lại làm tăng nguy cơ tử vong ở các loại ung thư vú phát triển chậm. Một giả thuyết cho rằng các loại ung thư này có không gian phát triển lớn hơn, không giống như các loại ung thư đã xâm lấn mạnh. Và giả thuyết khác tập trung vào tác động của sinh thiết, có thể gây ra phản ứng viêm kích thích sự phát triển của khối u. Trong một nghiên cứu trước đó, Tiến sĩ Tanaka đã phát hiện rằng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp ức chế phản ứng viêm này trong mô hình chuột mắc ung thư vú sau khi sinh thiết.

Nghiên cứu về ảnh hưởng của sự chậm trễ điều trị đối với ung thư đã được thực hiện trong nhiều năm. Năm 2020, các nhà nghiên cứu Canada đã phân tích 34 nghiên cứu về 17 loại ung thư khác nhau và phát hiện rằng trì hoãn điều trị là một yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ tử vong ở nhiều loại ung thư. Cụ thể, cứ mỗi bốn tuần trì hoãn, nguy cơ tử vong tăng thêm từ 6% đến 8%.

Tuy nhiên, đây là nghiên cứu đầu tiên xác định xem tất cả bệnh nhân ung thư vú có cùng nguy cơ tử vong do trì hoãn phẫu thuật hay không, hay rủi ro có khác biệt giữa các loại ung thư. Đáng chú ý, nghiên cứu cũng xem xét cụ thể liệu bệnh nhân tử vong có phải do ung thư vú hay không, thay vì chỉ tính tổng tỷ lệ sống sót như các nghiên cứu trước đây.

Nghiên cứu này cũng xác nhận và mở rộng phát hiện từ một nghiên cứu trước đó của tiến sĩ Tanaka, cho thấy bệnh nhân mắc ung thư vú dương tính với thụ thể hormone phải đợi từ 61 đến 90 ngày mới phẫu thuật có nguy cơ khối u tiến triển lên giai đoạn nặng hơn cao hơn 18% so với bệnh nhân được phẫu thuật trong 30 ngày đầu tiên. Nếu phẫu thuật bị trì hoãn quá 90 ngày, nguy cơ khối u tiến triển lên giai đoạn nặng hơn tăng lên 47%.

Ngoài ra, trong nghiên cứu trước, tiến sĩ Tanaka sử dụng dữ liệu từ Cơ sở Dữ liệu Ung thư Quốc gia, là hệ thống thu thập dữ liệu từ các bệnh viện trên toàn nước Mỹ. Còn trong nghiên cứu hiện tại, thì sử dụng dữ liệu từ Cơ sở Dữ liệu SEER-Medicare của Viện Ung thư Quốc gia Mỹ, một nguồn dữ liệu đại diện hơn cho dân số nói chung.

Cần có thêm nghiên cứu chuyên sâu, và sẽ sớm khởi động một thử nghiệm lâm sàng tại Trung tâm Khoa học Y tế OU ở thành phố Oklahoma để tìm hiểu thêm về mối liên hệ giữa trì hoãn điều trị và nguy cơ tử vong do ung thư vú.

Đ.T.V (NASTIS), theo https://medicalxpress.com/, 7/2025