Trong những năm gần đây, ngành đầu tư mạo hiểm (VC) đã trải qua nhiều thay đổi lớn, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chuyển mình nhanh chóng và công nghệ mới nổi ngày càng phát triển. Dù các công nghệ đầy hứa hẹn thu hút dòng vốn đầu tư mạnh mẽ, nhưng bức tranh đầu tư toàn cầu vào năm 2024 vẫn còn khó khăn, khi mức đầu tư giảm 15% so với năm trước đó. Tuy nhiên, những xu hướng đầu tư mạo hiểm quan trọng vẫn tiếp tục phát triển và tạo ra cơ hội mới cho những ai theo dõi và hiểu rõ bối cảnh này.

Dưới đây là năm xu hướng nổi bật trong ngành đầu tư mạo hiểm mà các nhà đầu tư nên chú ý trong năm 2025.

1. Sự tăng trưởng của các mega-deals với các công ty Unicorn

Chỉ cách đây một thập kỷ, thuật ngữ "unicorn" (kỳ lân) chỉ ám chỉ một nhóm nhỏ các startup tư nhân có giá trị đạt 1 tỷ USD. Vào năm 2015, thế giới chỉ có khoảng 142 unicorns. Tuy nhiên, theo báo cáo của CB Insights vào tháng 5 năm 2024, con số này đã tăng vọt lên hơn 1.200 công ty. Điều này cho thấy sự gia tăng mạnh mẽ của các giao dịch lớn, gọi là mega-deals, với các công ty unicorn. Các giao dịch này sẽ tiếp tục là xu hướng chủ đạo trong thời gian tới, không chỉ ở các thị trường phát triển mà còn ở những thị trường mới nổi.

Điều này phản ánh một thực tế rằng các công ty unicorn đang trở thành những đối tác quan trọng trong các giao dịch đầu tư mạo hiểm và sẽ tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong các chiến lược đầu tư trong tương lai.

2. Đầu tư mạnh mẽ vào các startup AI

Một trong những lĩnh vực thu hút sự quan tâm lớn nhất từ các nhà đầu tư mạo hiểm hiện nay chính là trí tuệ nhân tạo (AI). Trong quý III năm 2024, các công ty đầu tư mạo hiểm lớn đã rót vốn vào các startup AI đầy triển vọng mặc dù tổng thể đầu tư vào các startup đã có sự suy giảm nhẹ. Theo CB Insights, lĩnh vực AI đã thu hút 18,9 tỷ USD trong quý này, chiếm 28% tổng vốn đầu tư mạo hiểm toàn cầu. Điều này chứng tỏ rằng, dù có nhiều thách thức từ thị trường, AI vẫn là lĩnh vực được các nhà đầu tư coi là mũi nhọn, với tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai gần.

3. Khó khăn của các công ty đầu tư mạo hiểm "Zombie"

Một vấn đề lớn đối với ngành đầu tư mạo hiểm hiện nay là sự gia tăng của các công ty đầu tư mạo hiểm "zombie" – những công ty đầu tư vẫn hoạt động nhưng không thể thực hiện các khoản đầu tư mới hoặc không có khả năng tăng trưởng. Vào năm 2023, có khoảng 15.300 nhà đầu tư mạo hiểm ở Mỹ, nhưng con số này đã giảm xuống còn hơn 11.400 vào năm 2024. Điều này cho thấy có sự suy giảm đáng kể trong số lượng các nhà đầu tư tham gia vào thị trường, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ hay còn gọi là "venture tourists."

Sự giảm sút này phản ánh xu hướng củng cố và hợp nhất trong ngành, khi các nhà đầu tư lớn ngày càng chiếm lĩnh thị trường và các công ty đầu tư nhỏ lẻ khó cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế khó khăn.

4. Sự trưởng thành của AI tạo sinh

Trong năm 2024, một xu hướng quan trọng là sự chuyển từ những phản ứng nhanh, tức thời sang khả năng suy luận sâu sắc và có chủ đích của các hệ thống AI. Với sự phát triển của “System 2” (suy luận sâu), AI không chỉ dựa vào các mô hình học máy đã được huấn luyện sẵn để đưa ra phản hồi nhanh chóng, mà còn có thể suy luận và giải quyết các vấn đề phức tạp trong nhiều lĩnh vực như luật, y tế và phát triển phần mềm.

Đối với các nhà đầu tư, xu hướng này rất quan trọng vì nó cho thấy một sự chuyển mình từ các mô hình phần mềm truyền thống sang các mô hình dịch vụ, nơi các công ty không chỉ cung cấp giấy phép phần mềm mà còn tập trung vào việc cung cấp kết quả thực tế. Những ai đầu tư vào AI tạo sinh, đặc biệt là các công ty có khả năng áp dụng suy luận vào giải quyết vấn đề, sẽ có cơ hội thu lợi lớn trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

5. Dân chủ hóa các tài sản đầu tư

Một xu hướng đáng chú ý khác trong ngành đầu tư mạo hiểm là sự phát triển mạnh mẽ của đầu tư cộng đồng (equity crowdfunding). Đây là một phương thức huy động vốn mới, giúp các startup dễ dàng tiếp cận nguồn vốn từ nhiều nhà đầu tư cá nhân hơn, thay vì phụ thuộc vào các quỹ đầu tư lớn. Dữ liệu cho thấy đầu tư cộng đồng đã tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây và dự báo sẽ còn tiếp tục bùng nổ trong thời gian tới.

Điều này phản ánh một xu hướng dân chủ hóa nguồn vốn đầu tư, mở rộng cơ hội cho các nhà đầu tư cá nhân tham gia vào các cơ hội khởi nghiệp. Thực tế này sẽ làm thay đổi cách thức các công ty huy động vốn và tạo ra một hệ sinh thái đầu tư đa dạng và bao quát hơn.

Tương lai của ngành đầu tư mạo hiểm trong năm 2025 sẽ được hình thành bởi sự kết hợp giữa các xu hướng mới nổi và các thay đổi trong động thái thị trường. Các giao dịch lớn và sự dân chủ hóa cơ hội đầu tư là những yếu tố quan trọng đang thay đổi bộ mặt của ngành. Các công ty đầu tư mạo hiểm phải thích nghi với những thay đổi này và phát triển các chiến lược đầu tư phù hợp để tận dụng những cơ hội trong môi trường đầy biến động này.

Những xu hướng trên phản ánh một ngành đầu tư mạo hiểm đang thay đổi nhanh chóng và yêu cầu các nhà đầu tư cũng như các doanh nhân phải luôn tỉnh táo và linh hoạt để nắm bắt cơ hội thành công.

P.A.T (NASATI), theo Forbes, 11/2024