Thách thức và cơ hội xanh hóa ngành xây dựng Việt Nam

Trong bối cảnh thế giới ngày càng quan tâm đến vấn đề môi trường, việc giảm phát thải và ô nhiễm không khí trong các hoạt động xây dựng đã trở thành một xu hướng tất yếu. Các chuyên gia khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng những giải pháp xanh hóa, đặc biệt là trong ngành xây dựng. Tuy nhiên, mặc dù có tiềm năng lớn trong việc áp dụng các công nghệ xanh, ngành xây dựng vẫn đang gặp phải nhiều khó khăn trong việc triển khai các giải pháp này, nhất là khi tiếp cận với các dự án đầu tư công.

Xu hướng xây dựng xanh đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư, không chỉ vì lợi ích bảo vệ môi trường mà còn vì tiềm năng gia tăng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Theo các chuyên gia, việc sử dụng vật liệu xanh như xi măng xanh, gạch không nung, và các hệ thống tái chế nước điện có thể giảm thiểu lượng phát thải carbon đáng kể. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án xanh hiện nay vẫn gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư công. Điều này xuất phát từ các quy định khắt khe về định mức và đơn giá vật liệu xây dựng.

Ông Phan Hữu Duy Quốc, thành viên của Tổng hội Xây dựng Việt Nam, chỉ ra rằng 90% lượng khói bụi ở đô thị đến từ các hoạt động xây dựng. Đây là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường tại các thành phố lớn, và vì vậy, việc áp dụng các tiêu chí xanh trong xây dựng là cực kỳ quan trọng để giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.

Mặc dù xu hướng xanh đang được chú trọng, việc sử dụng vật liệu xanh trong các dự án đầu tư công vẫn còn gặp nhiều rào cản. Theo ông Quốc, các quy chuẩn và định mức đơn giá cho các công trình công hiện nay chưa theo kịp với xu hướng này. Điều này dẫn đến việc các dự án nhà nước khó áp dụng các vật liệu xanh như xi măng phát thải thấp hoặc các giải pháp tái chế năng lượng, trong khi lĩnh vực tư nhân có nhiều tự do hơn trong việc áp dụng các công nghệ mới.

Ông Quốc cũng chỉ ra rằng một trong những thách thức lớn trong lĩnh vực giao thông là giá cả vật liệu xây dựng thường cao hơn giá thực tế trên thị trường, điều này gây khó khăn cho các nhà thầu trong việc tiếp cận các giải pháp xanh. Bên cạnh đó, việc số hóa và cập nhật định mức trong quá trình xây dựng cũng là một yếu tố cần thiết để bắt kịp với thị trường và công nghệ mới.

Theo ông Nguyễn Hoàng Hà, Giám đốc tư vấn kỹ thuật của Fico-YTL, một số dự án lớn như Lego và Pandora đã yêu cầu sử dụng vật liệu có chứng chỉ xanh. Tuy nhiên, trong các dự án đầu tư công tại Việt Nam, các yêu cầu về bê tông xanh hoặc vật liệu xây dựng phát thải thấp vẫn chưa được chú trọng. Điều này khiến ngành xây dựng Việt Nam bị tụt hậu trong xu hướng giảm phát thải carbon toàn cầu.

Fico-YTL đã đầu tư vào nghiên cứu các dòng xi măng xanh giảm phát thải từ 30-60%, nhưng để đạt được mục tiêu giảm phát thải CO2 hoàn toàn vẫn là một thử thách lớn. Ông Hà nhấn mạnh rằng các nhà sản xuất cần đầu tư thêm vào công nghệ mới, như công nghệ thu hồi CO2 và thu hồi nhiệt thừa để tạo ra nguồn năng lượng sạch.

PGS.TS Trần Văn Miền từ Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, các công nghệ tiên tiến như in 3D có tiềm năng lớn trong việc giảm phát thải CO2 trong xây dựng. Công nghệ in 3D bê tông không chỉ giúp giảm thiểu lượng nhân công mà còn giảm lượng phát thải công trình xây dựng nhờ vào tốc độ thi công nhanh chóng và chính xác. Việc "nhốt" CO2 trong bê tông cũng là một giải pháp tiềm năng để giảm tác động của ngành xây dựng đối với môi trường.

Bên cạnh đó, các nghiên cứu và phát triển vật liệu xanh như bê tông nhựa rỗng thoát nước và các công nghệ trộn bê tông với khí CO2 hóa lỏng đang được triển khai tại Việt Nam. Tuy nhiên, quá trình luật hóa và ứng dụng các công nghệ này vào thực tế vẫn còn chậm, gây ra độ trễ trong việc tiếp cận và phát triển công nghệ xanh trong lĩnh vực xây dựng.

Việc ứng dụng các giải pháp xanh trong ngành xây dựng là cần thiết và cấp bách để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tuy nhiên, ngành xây dựng Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc triển khai các giải pháp này, đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư công. Để phát triển bền vững, các doanh nghiệp và cơ quan chức năng cần cùng nhau nỗ lực rút ngắn khoảng cách giữa công nghệ và thực tiễn, cập nhật định mức và đơn giá cho phù hợp với xu hướng mới. Chỉ khi đó, việc áp dụng công nghệ xanh vào xây dựng mới thực sự mang lại hiệu quả và góp phần bảo vệ môi trường cho tương lai.

P.A.T (tổng hợp)