Trong thời gian qua, sự xuất hiện của công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) có tên ChatGPT, với đủ các khả năng như: viết văn, giải toán..., đã khiến người dùng rất thích thú. Sau một thời gian trải nghiệm, người ta bắt đầu tự hỏi về khả năng ChatGPT và sau này là nhiều sản phẩm AI ngày càng mạnh hơn có thể đe dọa hàng loạt vị trí việc làm của con người. Tuy nhiên, có 7 lý do dưới đây cho thấy tại sao AI không thể thay thế được con người trong không gian làm việc.

Khi đối mặt với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI trong thị trường lao động ngày nay, các nhà tuyển dụng có thể nghĩ đến các quy trình tự động giúp công việc dễ dàng hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn. Mặt khác, nhân viên có thể sợ mất việc làm và bị thay thế bởi máy móc.

Mặc dù AI được thiết kế để thay thế lao động thủ công bằng cách thực hiện công việc nhanh hơn và hiệu quả hơn, nhưng nó không thể thay thế nhu cầu nhập liệu của con người trong không gian làm việc. Trong bài viết này, bạn sẽ thấy lý do tại sao con người vẫn vô cùng quý giá tại nơi làm việc và không thể bị thay thế hoàn toàn bởi AI.

1. AI thiếu trí tuệ cảm xúc

Trí tuệ cảm xúc (EQ) là một trong những yếu tố khác biệt khiến con người luôn phù hợp ở nơi làm việc. Tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc trong không gian làm việc không thể được nhấn mạnh quá mức, đặc biệt là khi giao dịch với khách hàng.

Là con người, một nhu cầu cơ bản không thể phủ nhận của con người là nhu cầu kết nối tình cảm với người khác. AI cố gắng bắt chước trí thông minh của con người, nhưng trí tuệ cảm xúc không dễ bắt chước như trí tuệ. Tại sao? Bởi vì nó đòi hỏi sự đồng cảm và hiểu biết sâu sắc về trải nghiệm của con người, đặc biệt là nỗi đau và sự đau khổ, và AI đơn giản là không cảm thấy đau.

Các chủ doanh nghiệp và giám đốc điều hành công ty hiểu tầm quan trọng của việc thu hút cảm xúc của nhân viên và khách hàng. Một cỗ máy không thể đạt được mức độ kết nối với con người như vậy, trong khi, với tư cách là con người, có nhiều cách để tăng trí tuệ cảm xúc của bạn.

Bất kể máy AI được lập trình để phản ứng với con người tốt như thế nào, thì không chắc con người sẽ phát triển mối liên hệ cảm xúc mạnh mẽ như vậy với những máy này. Do đó, AI không thể thay thế con người, đặc biệt khi việc kết nối với những người khác là rất quan trọng đối với sự phát triển kinh doanh.

2. AI chỉ có thể hoạt động với dữ liệu đã nhập

AI chỉ có thể hoạt động dựa trên dữ liệu mà nó nhận được. Bất cứ điều gì nhiều hơn thế sẽ đảm nhận nhiều hơn những gì nó có thể xử lý và máy móc không được chế tạo theo cách đó. Vì vậy, khi dữ liệu được nhập vào máy không bao gồm một lĩnh vực công việc mới hoặc thuật toán của nó không bao gồm các trường hợp không lường trước được, máy sẽ trở nên vô dụng.

Những tình huống này phổ biến trong ngành công nghệ và sản xuất, và các nhà phát triển AI liên tục cố gắng tìm giải pháp thay thế tạm thời. Ý tưởng rằng các công cụ AI sẽ thích ứng với mọi tình huống là một trong những lầm tưởng phổ biến.

Do đó, nếu bạn lo sợ rằng AI có thể thâm nhập vào tất cả các ngành và loại bỏ nhu cầu về kỹ năng chuyên môn của bạn, thì bạn có thể yên tâm rằng điều đó sẽ không xảy ra. Lý luận của con người và sức mạnh của bộ não con người để phân tích, sáng tạo, ứng biến, điều động và thu thập thông tin không thể dễ dàng được sao chép bởi AI.

3. Quá trình sáng tạo của AI bị giới hạn đối với dữ liệu mà nó nhận được

Khi động não các khái niệm sáng tạo và cách thức thực hiện công việc, AI thiếu khả năng này của con người bởi vì, như đã được thiết lập, AI chỉ có thể hoạt động với dữ liệu mà nó nhận được. Do đó, nó không thể nghĩ ra những cách thức, phong cách hoặc mô hình làm việc mới và bị giới hạn trong những khuôn mẫu nhất định.

Nhà tuyển dụng và nhân viên biết tầm quan trọng của sự sáng tạo trong không gian làm việc. Sự sáng tạo mang đến cảm giác thú vị về một điều gì đó mới mẻ và khác biệt thay vì những hành động nhàm chán, lặp đi lặp lại mà AI được thiết kế để hoạt động. Sáng tạo là nền tảng của đổi mới. Liên quan đến tư duy sáng tạo là khả năng suy nghĩ sáng tạo. Máy móc được thiết kế để "suy nghĩ trong hộp". Điều đó có nghĩa là các công cụ AI chỉ có thể hoạt động trong phạm vi dữ liệu đã cho của chúng.

Mặt khác, con người có thể suy nghĩ vượt trội, tìm nguồn thông tin từ nhiều phương tiện khác nhau và tạo ra giải pháp cho các vấn đề phức tạp với ít hoặc không có dữ liệu. Vì AI không sở hữu khả năng suy nghĩ vượt trội và tạo ra những ý tưởng sáng tạo để đổi mới nên AI không thể thay thế con người trong không gian làm việc.

4. AI không có kỹ năng mềm

Kỹ năng mềm là điều bắt buộc phải có đối với mọi nhân viên trong không gian làm việc. Chúng bao gồm tinh thần đồng đội, chú ý đến từng chi tiết, tư duy phản biện và sáng tạo, giao tiếp hiệu quả và kỹ năng giao tiếp giữa các cá nhân, đó chỉ là một số ít. Những kỹ năng mềm này được yêu cầu trong mọi ngành công nghiệp và bạn phải phát triển chúng để thành công một cách chuyên nghiệp.

Con người được dạy và bắt buộc phải sở hữu những kỹ năng này; phát triển chúng có giá trị cho tất cả mọi người, bất kể vị trí. Các giám đốc điều hành của công ty cần họ để phát triển, cũng như đội ngũ công nhân hiện trường trong bất kỳ ngành nào. Do đó, những kỹ năng mềm này giúp bạn chiếm thế thượng phong trong không gian làm việc so với AI.

Tuy nhiên, kỹ năng mềm lại xa lạ với máy móc có AI. AI không thể phát triển những kỹ năng mềm quan trọng này đối với sự phát triển và tăng trưởng tại nơi làm việc. Phát triển những kỹ năng này đòi hỏi mức độ lý luận và trí tuệ cảm xúc cao hơn.

5. Con người làm cho AI hoạt động

Sẽ không có AI nếu không có trí thông minh của con người. Thuật ngữ AI có nghĩa là con người thiết kế nó. Con người viết các dòng mã mà AI được phát triển. Dữ liệu mà máy AI vận hành được con người nhập vào. Và chính con người sử dụng những cỗ máy này. Khi ứng dụng AI tiếp tục phát triển, các dịch vụ của con người cũng vậy. Ai đó phải thiết kế các quy trình AI của máy, tạo ra các máy này, vận hành và bảo trì chúng. Chỉ có con người có thể làm điều này. Dựa trên những sự thật này, bạn có thể mạnh dạn bác bỏ mọi suy đoán về việc AI sẽ lấn át con người trong không gian làm việc.

6. AI là để bổ sung cho khả năng và trí thông minh của con người, chứ không phải để cạnh tranh

Các ứng dụng AI thực sự đang có chỗ đứng tại nơi làm việc và chúng sẽ thay thế nhiều công việc mà con người đang thực hiện ngày nay. Tuy nhiên, những công việc mà nó đảm nhận thường bị giới hạn ở những nhiệm vụ lặp đi lặp lại đòi hỏi ít lý luận căng thẳng hơn. Ngoài ra, nhu cầu tại nơi làm việc đang phát triển sẽ tạo ra những vai trò mới cho con người khi thế giới hướng tới một bối cảnh công nghệ tích hợp hơn.

Một báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho thấy trong khi máy móc có AI sẽ thay thế khoảng 85 triệu việc làm vào năm 2025, thì khoảng 97 triệu việc làm sẽ được tạo ra trong cùng năm đó nhờ AI. Vì vậy, câu hỏi lớn là: Làm thế nào con người có thể làm việc với AI thay vì bị thay thế bởi nó? Bởi vì trong thời đại hiện nay, sẽ rất khó, nếu không muốn nói là không thể sống thiếu AI và không có con người thì sẽ không có AI. Các tổ chức có tư duy tiến bộ đã phát triển các cách để kết hợp khả năng của con người và AI để đạt được mức năng suất và đổi mới cao hơn.

7. AI cần được kiểm tra thực tế

Một vấn đề lớn với các chatbot AI như ChatGPT là chúng thường không chính xác và yêu cầu người kiểm duyệt là con người kiểm tra tính xác thực. Đúng là AI có khả năng học hỏi rất nhanh, nhưng nó thiếu ý thức chung và đơn giản là không có khả năng suy luận và phản bác các sự kiện ở mức độ mà con người có thể làm được. Đó là lý do tại sao có lẽ bạn nên tránh hỏi AI chatbot một số điều.

Điều đáng nói ở đây là vì AI không thể tự kiểm soát và cần sự kiểm duyệt từ bên ngoài, nên việc kiểm tra thực tế có thể sẽ trở thành một nghề nghiệp chính trong tương lai.

Học cách làm việc với AI:

AI không phải là thứ đáng sợ. Tuy nhiên, bạn phải tăng cường thêm năng lực và các kỹ năng của mình để không bị thay thế bởi AI. Nâng cao kỹ năng, theo kịp các xu hướng mới nhất trong lĩnh vực của bạn, đồng thời đổi mới và sáng tạo. Vì vậy, bạn hãy yên tâm rằng con người sẽ luôn có ưu thế hơn AI.

P.A.T (NASATI), theo https://www.makeuseof.com/, 7/2023