Trí tuệ nhân tạo (AI) là sự thể hiện khả năng nhận thức và giải quyết vấn đề sáng tạo của máy móc chứ không phải con người hay động vật, từ ý nghĩa AI hẹp được thiết kế để giải quyết các vấn đề cụ thể đến AI rộng/tổng quát - một hệ thống trong tương lai có thể sánh ngang hoặc vượt quá khả năng hiểu và học hỏi của con người.

Lộ trình AI

Đến năm 2040, các ứng dụng AI, kết hợp với các công nghệ khác, sẽ mang lại lợi ích cho hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống, bao gồm cải thiện chăm sóc sức khỏe, giao thông an toàn và hiệu quả hơn, giáo dục được cá nhân hóa, phần mềm cải tiến cho các công việc hàng ngày và tăng năng suất cây trồng nông nghiệp. Các nhà lãnh đạo chính trị và doanh nghiệp trên toàn thế giới đang tìm kiếm tài năng toàn cầu và đang rót các nguồn lực vào việc phát triển AI, với hy vọng là một trong những người đầu tiên sử dụng nó để định hình lại xã hội, nền kinh tế và thậm chí cả chiến tranh. Được kích hoạt bởi sự gia tăng đồng thời về dữ liệu chất lượng cao, khả năng tính toán và liên kết truyền thông tốc độ cao, AI sẽ thách thức các nhà lãnh đạo theo kịp và gặt hái những lợi ích trong khi giảm thiểu các tác động có hại, chẳng hạn như các mối đe dọa đối với quyền riêng tư và quyền tự do.

Mặc dù nhiều ứng dụng công nghệ AI mới sẽ có sẵn trên toàn cầu, nhưng có những lợi thế không tương xứng cho các quốc gia có khả năng hỗ trợ, phát triển và áp dụng AI ngay bây giờ. Việc áp dụng rộng rãi AI, đặc biệt là trong chiến tranh, cũng làm tăng nguy cơ lạm dụng có chủ ý hoặc tham gia hoặc leo thang ngoài ý muốn.

Công nghiệp và lao động được chuyển đổi

AI sẽ biến đổi hầu hết tất cả các ngành công nghiệp và phá vỡ cơ cấu lực lượng lao động toàn cầu, tạo ra các lĩnh vực việc làm mới, loại bỏ nhiều công việc khác và thúc đẩy sự phân phối lại kinh tế và xã hội đáng kể. Hợp tác giữa người và máy sẽ trở nên phổ biến đối với nhiều công việc trong tương lai. Để khai thác lợi thế của AI đồng thời giảm thiểu tỷ lệ thất nghiệp, các quốc gia và tập đoàn sẽ cần tập trung vào giáo dục và đào tạo lại lực lượng lao động của họ.

Dữ liệu sẽ là vua

Các ngành và tổ chức phụ thuộc vào AI trong tương lai sẽ cần có lượng dữ liệu khổng lồ để hoạt động hiệu quả và cạnh tranh. Các tổ chức, công ty và quốc gia đã đầu tư vào các phương thức để thu thập, phân loại, lưu trữ và kiếm tiền từ dữ liệu sẽ có lợi thế. Lượng dữ liệu chưa từng có vào năm 2040 sẽ cung cấp những hiểu biết và khả năng tạo giá trị, nhưng cũng sẽ mở ra các vấn đề về quyền truy cập, quyền riêng tư, quyền sở hữu và kiểm soát dữ liệu khi các lĩnh vực cạnh tranh và xung đột ngày càng tăng.

Bảo mật và quyền riêng tư được nhìn nhận lại

Các khái niệm hiện tại về quyền riêng tư sẽ tiếp tục được phát triển, với việc các cá nhân cần chia sẻ nhiều thông tin cá nhân hơn để truy cập vào các ứng dụng và việc theo dõi trở nên phổ biến. Các chính phủ có khả năng khai thác dữ liệu gia tăng để theo dõi và thậm chí kiểm soát dân số của họ. Hơn nữa, nhiều công ty và tổ chức cũng sẽ có các công cụ mạnh mẽ như thao tác video hoặc giả tinh vi (deep fakes), để cải thiện hoạt động tiếp thị phù hợp hoặc thúc đẩy một vấn đề cụ thể. Các ứng dụng AI mới nổi cũng có thể trở thành mục tiêu tiềm năng để thao túng dữ liệu nhằm làm sai lệch kết quả đầu ra của chúng.

Lo ngại về vấn đề đạo đức

Sự phát triển của AI và mức độ tham gia của con người vào quá trình ra quyết định, nếu có, sẽ tiếp tục làm dấy lên những lo ngại về vấn đề đạo đức và các quan điểm về nghĩa vụ đạo đức có thể sẽ khác nhau trên toàn cầu. Ngoài ra, bản chất không rõ ràng của việc ra quyết định bằng AI làm tăng khả năng xảy ra sai lệch không chủ ý, phân biệt đối xử, kết quả không mong muốn hoặc định hướng sai có chủ ý. Hợp tác để nâng cao AI đáng tin cậy, với các quy trình ra quyết định minh bạch và rõ ràng, có thể cải thiện lòng tin và sự tự tin cho tất cả các bên. Mặc dù nhiều quốc gia sẽ phát triển các quy tắc nghiêm ngặt về việc sử dụng dữ liệu cá nhân, nhưng sẽ có tranh luận về việc liệu các quy tắc này có thể cùng tồn tại với việc thực hiện đầy đủ các khả năng của AI hay không.

AI trong các hệ thống quân sự

AI sẽ mang lại lợi thế mạnh mẽ cho các quốc gia kết hợp AI vào hệ thống quân sự của họ. AI sẽ nâng cao hiệu suất của các hệ thống vũ khí, phòng thủ và an ninh hiện có, cả vật lý và mạng, trong khi các kỹ thuật chống AI, được thiết kế để phủ nhận hoặc gây nhầm lẫn cho việc ra quyết định dựa trên AI, cũng có khả năng xuất hiện.

P.A.T (NASATI), theo Global Trends 2040, The National Intelligence Council